“Η λεωφόρος των Καπουτσίνων”
Το έργο του Claude Monet (1840-1926), Η λεωφόρος των Καπουτσίνων, παρουσιάστηκε στην 1η έκθεση των Εμπρεσιονιστών το 1874. Η διάσημη Λεωφόρος του Παρισιού παρουσιάζεται στο έργο όπως την είδε ο Monet ένα χρόνο νωρίτερα από ένα παράθυρο του 3ου ορόφου. Βρισκόμαστε στο φωτογραφικό studio του Nadar, του διάσημου φωτογράφου της εποχής, που παραχώρησε στέγη στους ακόμη άγνωστους και ανώνυμους Εμπρεσιονιστές για να παρουσιάσουν το έργο τους ομαδικά για πρώτη φορά.
Claude Monet, με φως και ατμόσφαιρα
Σαν ένα φωτογραφικό στιγμιότυπο η εικόνα περιλαμβάνει μόνο ένα μέρος της λεωφόρου, ‘ακρωτηριάζοντας’ τις μορφές των ανδρών που παρακολουθούν από ένα αόρατο σε μας μπαλκόνι στα δεξιά. Ο καλλιτέχνης αποδίδει την φευγαλέα, εφήμερη φύση της σκηνής… ενός δρόμου γεμάτου κόσμο που κινείται διαρκώς. Οι μικρές ελεύθερες πινελιές υποδηλώνουν την κίνηση του αέρα, την ελαφρά ομίχλη μέσα από την οποία διυλίζεται το λαμπερό φως του ήλιου, ενώ ο ρυθμός τους μεταδίδει την κίνηση των περαστικών.
Το ενδιαφέρον του Monet για τη δομή και τη λειτουργία του φωτός και του χρώματος, έκανε τα αντικείμενα στα έργα του να χάνουν την σωματικότητά τους. Καθετί που απεικονίζεται, κατακερματίζεται, διασπάται σε αμέτρητες μικρές αντανακλάσεις φωτός που όλες μαζί δημιουργούν ένα νέο μέσο για την ζωγραφική. Ο Monet δεν ζωγραφίζει απλώς με γραμμές και χρώματα, αλλά με φως και ατμόσφαιρα[1].
Αφορμή για τον όρο ‘Εμπρεσιονισμός’
Με αφορμή έργα σαν κι αυτό έκανε την εμφάνισή του και ο όρος ‘Εμπρεσιονισμός’, στο σατιρικό περιοδικό Le Charivari. Ο Γάλλος συγγραφέας και κριτικός, Louis Leroy, χρησιμοποίησε τον όρο υποτιμητικά για να διακωμωδήσει την ασαφή και ελεύθερη πινελιά των καλλιτεχνών που συμμετείχαν στην έκθεση. Ορόσημο στάθηκε το έργο του Claude Monet με τίτλο Εντύπωση-Ανατολή ηλίου, του 1872. Η ονομασία καθιερώθηκε, και τυχαία αποδείχτηκε η σωστή. Σκοπός των Εμπρεσιονιστών είναι ωστόσο ακριβώς αυτός, να αποδώσουν τα οπτικά φαινόμενα, την υποκειμενική εντύπωση (impression) των πραγμάτων[2].
Πέρα από τα αρνητικά και σατιρικά σχόλια, η έκθεση προκάλεσε επίσης θαυμασμό και ικανοποίηση σε όσους τάσσονταν ενάντια στην καθιερωμένη τέχνη του Ακαδημαϊσμού και του ετήσιου Salon. Μερικοί συγγραφείς αποκάλεσαν τους συμμετέχοντες καλλιτέχνες Αδιάλλακτους, ενώ το κίνημα συνδέθηκε ιδεολογικά με την Αριστερά και την πρόσφατη Παρισινή Κομμούνα του 1871.
Ο Claude Monet θεωρείται το πρότυπο των Εμπρεσιονιστών, όχι μόνο επειδή το έργο του στάθηκε αφορμή για την ονομασία του κινήματος, αλλά κυρίως για την αφοσίωσή του στα ιδανικά του σε όλη τη διάρκεια της μακρόχρονης πορείας του.
Info
Claude Monet
Η Λεωφόρος των Καπουτσίνων (Boulevard des Capucines), 1873
Λάδι σε μουσαμά, 61 x 80 εκ.
Μουσείο Καλών Τεχνών Πούσκιν, Μόσχα
[1] Gallery of 19th and 20th century-European and American Art, Gallery Guide, The Pushkin State Museum of Fine Arts, Red Square Publishers, Moscow 2007, p. 81.
[2] Paul Adam, Impressionist Painters, αναδημ. στο Harrison Ch., Wood P., Gaiger J., (eds) Art in Theory, 1815-1900, Blackwell Publishers, 1998, pp. 958-261.
cityculture.gr/ γράφει η Γιώτα Χρήστου