Διαφορές ελληνικών και τούρκικων κρατικών Θεάτρων

Written by

    Η  Τουρκία, παρ’ ό, τι υπερπολλαπλάσια σε πληθυσμό από την Ελλάδα διαθέτει μόνο ένα Κρατικό (ή Εθνικό, αν θέλετε) Θέατρο το οποίο προσφέρει πάρα πολλές παραστάσεις κάθε βράδυ σε πολλές πόλεις της χώρας αυτής, ενώ η κεντρική διεύθυνση όλων βρίσκεται στην πρωτεύουσα, την ΄Αγκυρα. Κάθε πόλη από τις μεγάλες, λοιπόν, διαθέτει τουλάχιστον δυο με τρεις σκηνές, όπου το κεντρικό Κρατικό Θέατρο της Τουρκίας παρουσιάζει ένα μεγάλο αριθμό παραστάσεων ανά έτος.

     Ας αρχίσουμε από τα μειονεκτήματα: πενεςαφε Ένα μεγάλο ελάττωμα των Τούρκων ηθοποιών (αλλά και διοικητικών υπαλλήλων) του Κρατικού Θεάτρου είναι πως είναι πολύ σνομπ αλλά και ράθυμοι για να … κουνηθούν από τις καρέκλες τους και να πάνε περιοδεία. Αυτό ακριβώς ήταν και η αιτία που οι Τούρκοι προτίμησαν να δημιουργήσουν επί μέρους θεατρικές σκηνές (ή καλύτερα: Παραρτήματα) στις κατωτέρω αναφερόμενες πόλεις.

Από την άλλη, το Κρατικό Θέατρο της Τουρκίας προτιμά να προσλαμβάνει νέους ηθοποιούς από το ιδιωτικό τομέα από το να διογκώνει τον αριθμό των ηθοποιών-δημοσίων υπαλλήλων. Αυτό έρχεται και σαν συνέπεια μιας τακτικής της τωρινής κυβέρνησης που δεν πολυσυμπαθεί την Τέχνη αυτή και καταβάλει φιλότιμες προσπάθειες να κλείσει ή να ελαττώσει όσο πιο πολύ γίνεται τις δραστηριότητες του Κρατικού Θεάτρου, αλλά και της Τέχνης γενικότερα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι παλιότεροι ηθοποιοί του Κρ. Θεάτρου της Τουρκίας (μόνιμοι  δημόσιοι υπάλληλοι, χωρίς αγωνία να τους διώξουν) συχνά δηλώνουν αδυναμία ή απροθυμία να παίξουν σε κάποια παραγωγή (συχνά για πολλές συνεχόμενες, επί συναπτά έτη) και αυτό οδηγεί στην προαναφερθείσα ανάγκη της Διεύθυνσης του Κρ. Θεάτρου να προσλαμβάνει για λίγες  παραστάσεις ηθοποιούς του ιδιωτικού τομέα, συχνά χωρίς εμπειρία και νεότατους (αυτό είναι τόσο θετικό όσο και αρνητικό).

Τα πλεονεκτήματα : Αρχικά μας εντυπωσιάζει ο συνολικός αριθμός των μόνιμων ηθοποιών του Κρ. Θεάτρου: 750 (επτακόσιοι πενήντα), αριθμός απίστευτος για τα ελληνικά δεδομένα, αλλά καθόλα αποδεκτός σε μια πολύ πλούσια χώρα και σε τροχιά μεγάλης ανάπτυξης. Περίπου οι 250 (διακόσιοι πενήντα) παίζουν στην Πόλη και οι υπόλοιποι είναι διεσπαρμένοι σε 11 (έντεκα) άλλες ήτοι: στην Σμύρνη (με 3 θεατρικές σκηνές), Μπούρσα (2 θ. σκηνές), Αττάλεια (με μια Ομάδα Θεάτρου, που πηγαίνει πολύ τακτικά σε τουρνέ), ΄Αδανα, Γιαρμπαπικίρ, Σιβάς, Κόνια, Τραπεζούντα,  Ερζερούμ,  Βαν (όλες από μια σκηνή).  Στην Κωνσταντινούπολη το Κρατικό Θέατρο διαθέτει  8 αίθουσες, μικρές ή μεγαλύτερες, οι οποίες είναι διάσπαρτες σε όλη την Πόλη αλλά και σε ιδιαίτερους και παράξενους χώρους που δεν συνηθίζονται στην Ελλάδα (αναλύονται κατωτέρω).

Η μεγαλύτερη διαφορά, πάντως, ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία είναι πως η γείτονα χώρα δεν διστάζει να παράγει και να προσφέρει θέατρο εκεί ακριβώς όπου υπάρχει κοινό σε αφθονία, ήτοι σε … εμπορικά κέντρα. ΄Ετσι το Κρατικό Θέατρο της Πόλης νοικιάζει δυο κινηματογράφους ενός εμπορικού κέντρου και τους μετατρέπει σε θεατρικές αίθουσες, ακριβώς για να καταστήσει την προσέλευση των θεατών πιο μαζική («Πάμε για ψώνια, ας πάμε και για μια παράσταση» ή το αντίστροφο: «Μετά την παράσταση ας κάνουμε και ψώνια»). Εντυπωσιακές είναι  και οι χαμηλές τιμές των εισιτηρίων: 3 (τρία) ευρώ (ήτοι: 10 λίρες) για μια παράσταση Κρατικού θεάτρου, 10 (δέκα) (ήτοι: 30 λίρες) για μια του ιδιωτικού.

Το κοινό πηγαίνει μαζικά στις παραστάσεις του Κρατικού Θεάτρου (σε όσες πήγαμε δύσκολα έβλεπες άδεια καρέκλα) και δεν προτιμά και τόσο τις του ιδιωτικού, ίσως γιατί σε εκείνες το εισιτήριο είναι πιο ακριβό (οι Τούρκοι θεατές θεάτρου έχουν μάθει να βλέπουν το θέατρο σαν μια φθηνή διασκέδαση, μια ευκαιρία να περάσουν απλά κάπως διαφορετικά την ώρα τους).

΄Οσον αφορά τις ώρες έναρξης, αξίζει να σημειωθεί πως όλες οι παραστάσεις αρχίζουν το αργότερο στις 7 ή 8 το απόγευμα, ενώ πολύ συνηθισμένο φαινόμενο είναι και μεσημεριανές (ήτοι ώρα 3 μ.μ.) για μεγάλους θεατές (κάτι που εδώ, πλην λίγων εξαιρέσεων, συμβαίνει μόνο για παιδικές).

΄Εστω κι αν ξεφεύγουμε λίγο από το θέμα, αξίζει να αναφέρουμε, τελειώνοντας,  πως μια άλλη μεγάλη διαφοροποίηση είναι το γεγονός ότι ο θεσμός των Δημοτικών Θεάτρων είναι πολύ πιο «ισχυρός» απ’ ό, τι στην Ελλάδα. Η ίδια η Πόλη π.χ. διαθέτει 2 (δυο) Δημοτικά Θέατρα με 4 (τέσσερις) σκηνές (πολύ καλά εξοπλισμένες και αρκετά εντυπωσιακές ως προς την κατασκευή). Τα ίδια αυτά θέατρα, συνολικά 10 (δέκα) σε όλη την Τουρκία, έχουν και …. μόνιμους ηθοποιούς (σε μεγάλο αριθμό αλλά και με το ίδιο υπαλληλικό στάτους, δηλαδή όπως και εκείνο των του Κρατικού θεάτρου).

Οι παραστάσεις που παίζονται φέτος στο Κρατικό Θέατρο της Τουρκίας (Παράρτημα Κωνσταντινούπολης) είναι οι εξής :

«Ο Φιλάργυρος» του Μολιέρου  σε  σκηνοθεσία Κενάν Ισίκ
«Η ζωή του Σουλειμάν» του Κεμ Γκιουνέν σε σκηνοθεσία Μαχμούτ Γκογκόζ
«Οι τρεις αδερφές» του Α. Τσέχωφ σε σκηνοθεσία Μεχμέτ Μπίρκιγε
«Παρακαλώ, μπορείτε να παντρευτείτε την κόρη μου ;» του Μουζαφέρ Ιζγκού σε σκηνοθεσία Μουτλού Γκιουνέι
«Ο επαγγελματίας» του Ντούσαν Κοβάσεβιτς σε σκηνοθεσία Ισίλ Κασάπογλου
«Το τελευταίο ταγκό» του Οζγκάν Οζέρ σε σκηνοθεσία Μουράτ Σαν
«Σιωπή» της Μόιρα Μπουφίνι σε σκηνοθεσία Μεχμέτ Μπίρκιγε
«Μηχανή Τσέχωφ» του Ματέι Βίσνιεκ σε σκηνοθεσία Μούγκε Γκούρμαν
«΄Αμλετ»  του Σαίξπηρ σε σκηνοθεσία Ισίλ Κασάπογλου
«Μικελάντζελο»  του Ιρμάκ Μπαχτσετσί σε σκηνοθεσία Σαϋντάμ Γενιάι
«Εγκαύματα ανεργίας δευτέρου βαθμού» του Αλι-Γκιουνέι Κιλσίογλου σε σκηνοθεσία Ελίφ Ερντάλ
«Χρόνια Πολλά» του Τουντσάι Οζινέλ σε σκηνοθεσία Γκοκσέλ Κορτάι
«Η ζωή, μια δύσκολη υπόθεση» του Χάνοτς Λεβίν σε σκηνοθεσία Κερέμ Αγιάν
«Κοντραμπάσο» του Πάτρικ Σίσκιντ σε σκηνοθεσία Μετίν Μπελτζίν
«Κιζιλιρμάκ» (όνομα ποταμού στην περιοχή Ντιαρμπακίρ) του Τουνσέρ Τσουτσένογλου σε σκηνοθεσία Γκαλίπ Ερντάλ
«Παραμύθια, άνθρωποι και τραγούδια» του Σαίτ-Φαίκ Αμπασιγιανίκ σε σκηνοθεσία Τζιουρόλ Τονμπούλ
«Καλπάκ» (καπέλο) της Βέρας Κίσσελ σε σκηνοθεσία Αλι-Ατίλα Σεντίλ
«Πού τρέχεις μικρό άλογο ;» (παιδικό) της Ράντα Μόσκοβα σε σκηνοθεσία Τσεσμί Γκοκάλπ
«Το μικρό μαύρο ψάρι» (παιδικό) του Σαμέντ Μπεχρεντζί σε σκηνοθεσία Οζέρ Τούνκα