Ο «Δον Κιχώτης» κριτική παράστασης Παύλος Λεμοντζής
Μια γιορτή. Ένα πανηγύρι. Ένα δίωρο πάρτι για μικρούς και μεγάλους. Παράσταση – δώρο από μια εξαιρετική ομάδα καλλιτεχνών σ ένα λαμπρό «άρμα Θέσπιδος» με ηνίοχο την έμπειρη, ιδιαιτέρως προικισμένη Σοφία Σπυράτου.
Στην Αθήνα τη χάρηκαν πάνω από εκατό χιλιάδες θεατές. Σειρά της Θεσσαλονίκης.
Εικόνες και λόγια, δράση και χορός, φαντασμαγορικά σκηνικά και κοστούμια, φωτισμοί παραμυθένιοι, μουσικές εξαίσιες και μπόλικη διάθεση κεφιού διαχέουν μια ηλεκτρισμένη ατμόσφαιρα σε ρυθμούς φρενήρεις και, φυσικά, με την άνευ όρων συμμετοχή της πλατείας. Πολύ έξυπνα σ αυτό το απολαυστικό παιχνίδι «δεσμεύτηκαν» όλοι οι χώροι του θέατρου. Απ τη σκηνή ως την είσοδο. Απ το δάπεδο ως την οροφή.
Ο βραβευμένος ποιητής Στρατής Πασχάλης υπογράφει τη ρέουσα, σαν γάργαρο νερό, μετάφραση. Ο σπουδαίος συνθέτης Νίκος Κυπουργός την ταξιδιάρικη μουσική, ο Μιχάλης Γκανάς τους εμπνευσμένους στίχους, ο Μανόλης Παντελιδάκης τα ευφάνταστα σκηνικά και τα κοστούμια. Χορογραφίες, σκηνοθεσία, συντονισμός όλων των δυνάμεων πάνω και κάτω απ τη σκηνή απ τη μαγική μπαγκέτα της Σοφία Σπυράτου. Ένας δωδεκαμελής θίασος από ταλαντούχους ηθοποιούς, χορευτές και ακροβάτες, με τον Λευτέρη Δημηρόπουλο ως Δον Κιχώτη και τον Πάνο Ζώη ως Σάντσο Πάντσα, αφηγούνται τη συναρπαστική ιστορία που όλοι ξέρουμε είτε από βιβλία είτε από θέατρο ή κινηματογράφο.
Το διασημότερο μυθιστόρημα του Ισπανού Μιγκέλ ντε Θερβάντες, ο Δον Κιχώτης, συγκαταλέγεται στα κλασικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, μεταφρασμένο σε περισσότερες από εξήντα γλώσσες και, έχοντας υποβληθεί σε συστηματική ανάλυση και κριτικό σχολιασμό από το 18ο αιώνα, διασκευάστηκε και στη χώρα μας για παιδικό θέατρο αρκετές φορές κι ανέβηκε ως παράσταση κλασσικού ρεπερτορίου από κρατικές κι ελεύθερες σκηνές.
Ο Δον Κιχώτης του 21ου αιώνα έχει γίνει πλέον ένας συνειδητά «αναχωρητής» και, κάτω από τον μανδύα της τρέλας, αναζητά την προσωπική του ευτυχία, τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων και την κατανόηση της αρμονίας του σύμπαντος. Στη συγκεκριμένη παράσταση για παιδιά, κατανοήσαμε πλήρως οι ενήλικες ότι ο ονειροπόλος Ιππότης αφορά όλες τις εποχές και, μάλιστα, ύστερα από τετρακόσια δέκα χρόνια είναι εξαιρετικά σύγχρονος. Στη συγκεκριμένη διασκευή γευτήκαμε, μικροί – μεγάλοι, όλες τις περιπέτειες των δυο περιπατητών- εξερευνητών, τον εξωτισμό της χρονικής περιόδου της δράσης, τη φαντασμαγορία των συγκρούσεων, αλλά και τον γοητευτικά προκλητικό χαρακτήρα του
ήρωα, το πνευματώδες χιούμορ μέσα από την υπερβολή και τη σουρεάλ απόδοση και την τρυφερότητα που γεννιέται όταν η φαντασία συναντά την πραγματικότητα.
Το έργο περιγράφει τις περιπέτειες του πρωταγωνιστή Αλόνσο Κιχάδα, ενός απλού αγρότη ο οποίος έχοντας διαβάσει πολλά βιβλία για τον ιπποτισμό, πιστεύει ότι είναι ιππότης και αυτοαποκαλείται Δον Κιχώτης. Ξεκινάει τα ταξίδια και τις περιπέτειές του μόνος, καβάλα στο κοκαλιάρικο άλογό του «Ροσινάντε» φορώντας μια παλιά μεταλλική πολεμική στολή. Κατά τη διάρκεια των ουτοπικών αναζητήσεών του τραυματίζεται και τον
μεταφέρουν πίσω στο σπίτι του όπου τον φροντίζουν η ανιψιά και η οικονόμος του. Λίγο καιρό αργότερα βρίσκει τον ιδιόρρυθμο γείτονά του Σάντσο Πάντσα και τον πείθει να τον ακολουθήσει με αντάλλαγμα ένα μερίδιο σ ένα- κάποιο νησί. Στο μεταξύ, είναι ερωτευμένος με μια γουστόζικη κοπέλα, που από μόνος του την ονομάζει «Δουλτσινέα» και
προσπαθεί να τη σώσει, γιατί έχει πείσει τον εαυτό του ότι βρίσκεται κάτω από την επήρεια μαγικών. Εκείνη δε γνωρίζει τίποτα απ όλα αυτά . Τα ταξίδια του Δον μαζί με τον πιστό του σύντροφο, τις περισσότερες φορές δεν έχουν καλή κατάληξη. Συνήθως γίνονται αντικείμενα χλευασμού και γέλιου. Προς το τέλος καταλαβαίνουμε πως ο Δον Κιχώτης, κατά κάποιο τρόπο, βρίσκει τα λογικά του κι επιστρέφει μαζί με τον φίλο και συνταξιδιώτη του πίσω στο σπίτι τους.
Στην πολυδιάστατη, πλούσια παραγωγή που φιλοξενεί το «Κολοσσαίον» Θεσσαλονίκης, τα παιδιά διασκεδάζουν, ψυχαγωγούνται, συμμετέχουν, γίνονται μια μεγάλη παρέα μαζί με τον θίασο, κυρίως δε, αντιλαμβάνονται το προφανές αλλά μαθαίνουν να διαβάζουν και κάτω από την «επιφάνεια». Προετοιμάζονται, δηλαδή, με τον καλύτερο τρόπο να γίνουν μελλοντικοί καλοί θεατές.
Οι ενήλικες έχουμε μια θαυμάσια ευκαιρία να «κοινωνήσουμε» το κείμενο, αυτό που με μια έννοια σκοτώνει ή συντρίβει το πρόσωπο. Ο Ιππότης θα μάθει μέσα από πικρές εμπειρίες ότι οι ανεμόμυλοι δεν είναι γίγαντες. Συνεπώς, το έργο είναι μια αισθητική απάντηση σ ένα πολιτικό πρόβλημα. Στο γεγονός, δηλαδή, ότι η Ισπανία της εποχής του Θερβάντες από παγκόσμια αυτοκρατορία κατάντησε μια ευρωπαϊκή δύναμη δεύτερης
διαλογής, αλλά συνέχισε να συμπεριφέρεται σα να ζούσε στα παλιά της μεγαλεία. Το μάθημα ρεαλισμού που μας προσφέρει ο Στρατής Πασχάλης έχει διπλή εφαρμογή στις μέρες μας. Κάθε ιδέα που δεν υπολογίζει την πραγματικότητα παγώνει, μετατρέπεται στη χειρότερη δυνατή ουτοπία και κάθε παγωμένη ουτοπία γίνεται καταπιεστική, φονική για τους πιστούς της ή για όσους της ασπάζονται.
Ο κίνδυνος δεν προέρχεται τόσο από τους ανεδαφικούς επαναστάτες που αναλώνουν τη ζωή τους για χάρη ενός ονείρου. Η κριτική του Θερβάντες χτυπάει ακόμη και τους πονηρούς πολιτικάντηδες κάθε λογής, που πουλάνε επανάσταση και παριστάνουν ότι επιτίθενται σε ανεμόμυλους, ενώ παζαρεύουν το αλεύρι, τα τσουβάλια και το γαϊδούρι με τον μυλωνά. Εξαιρετικό μάθημα.
Στο απολαυστικό δίωρο που πέρασα σε μια ασφυκτικά γεμάτη αίθουσα, δεν ξεχωρίζω κανέναν συντελεστή. Όλοι και όλα λειτούργησαν άψογα και άκρως ψυχαγωγικά, επιμορφωτικά, διασκεδαστικά. Σα μια μέθοδος αντιαγχωτικής «θεραπείας». Πανέξυπνες μεταμορφώσεις χώρων, χρόνων, ιδιοτήτων επί σκηνής. Η πρωτοτυπία και η έκπληξη στεφάνωσαν τους εξαίσιους ανεμόμυλους- τι φανταστική ιδέα, μα την αλήθεια- κρεμάστηκαν στον αέρα, σκαρφάλωσαν στην οθόνη όπως σε θέατρο σκιών, τυλίχτηκαν σε πολύχρωμα φώτα και, ηθοποιοί, τραγουδιστές, ακροβάτες, χορευτές κέρδισαν επάξια τον θαυμασμό μας και το ενθουσιώδες χειροκρότημά μας.
Προλάβετε κι απολαύστε την παράσταση. Δον Κιχώτης στο Θέατρο Κολοσσαίον Αξίζει!
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία – Χορογραφίες: Σοφία Σπυράτου
Κείμενο: Στρατής Πασχάλης
Σκηνικά – Κουστούμια: Μανόλης Παντελιδάκης
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Διεύθυνση Παραγωγής: Χρηστίνα Νιάρου
Επικοινωνία: Μαργαρίτα Σίσιου
Βοηθός σκηνοθέτη: Στέλιος Χατζηαδαμίδης
Βοηθός χορογράφου: Άννα Μανούδη
Βοηθός σκηνογράφου – ενδυματολόγου: Χαρά Τσουβαλά
Φωτογράφιση: Λευτέρης Τσινάρης
Σχεδιασμός φωτισμών: Ελευθερία Ντεκώ – Σαράντος Ζουρντός
Παίζουν οι ηθοποιοί:
Λευτέρης Δημηρόπουλος, Πάνος Ζώης, Μάριος Ζαρδαβάς, Μαριάννα Ντίνου, Άννα Μανούδη, Ελένη Μισχοπούλου, Μελίνα Ατρείδου, Βαγγέλης Γεωργιάδης, Χριστίνα Σαπουνίδου, Βασίλης Γκουλέτσας και οι εναέριοι ακροβάτες Ιωάννα Δημητριάδου και Daniel Arrando.
cityculture.gr/ «Δον Κιχώτης» κριτική παράστασης / Παύλος Λεμοντζής