Αισχύλου Αγαμέμνων (κριτική)

Written by

«…Μακρυά από μας το κακό το καλό ας νικήσει»

«Όποιον δεν τον φθονούν μην τον ζηλεύεις»

Ένας κλαρινετίστας  εισέρχεται στη σκηνή του θεάτρου προοικονομώντας,  μέσω της μουσικής,  το θρίαμβο και την πτώση ενός βασιλιά, ενός άρχοντα, ενός συζύγου. Ο φρουρός  από τη στέγη παρατηρεί το πολυπόθητο σημάδι της φωτιάς ότι η Τροία έπεσε στα χέρια των Ελλήνων.Και ο χορός των ανδρών  περιγράφει τις σκηνές  πριν την αναχώρηση στο λιμάνι της Αυλίδας  του στρατού των Αχαιών, την εκδικητική μανία της πολιορκίας της μυθικής Τροίας, τον περιπετειώδη νόστο,τον αφανισμό,την αμφισημία της νίκης,την «Ύβριν» του Πάρη, το διττό προσωπείο της Ελένης, τη θυσία της νεαρής Ιφιγένειας.

Η βασίλισσα Κλυταιμνήστρα,ανακοινώνει το όνειρο –οιωνό της πτώσης της Τροίας και περιαυτολογεί απευθυνόμενη στο συμβούλιο των ανδρών την αναμονή του νικητή και συζύγου Αγαμέμνονα, στο υπόστρωμα της ηθικής ακεραιότητας της συζυγικής κλίνης, της περιουσίας, των κανόνων της εξουσίας στο βασίλειο του Άργους,των Ατρειδών. Όταν ο κήρυκας φέρνει την είδηση της νίκης, η ίδια η Κλυταιμνήστρα του παραθέτει συμβολικό λουτρό –προοικονομία του λουτρού που θα ακολουθήσει το θρίαμβο της επιστροφής του συζύγου της- και τον καλεί στο παλάτι. Ο χορός καλωσορίζει στη σκηνή το άρμα του Αγαμέμνονα που κρατώντας ένα δεκανίκι-σκήπτρο,  εισέρχεται αλαζονικά στο ανάκτορο πατώντας στο κόκκινο της πορφύρας που υποτακτικά στρώνει το βασιλικό γυναικείο χέρι και με έναν συμβολικό –σκηνοθετικά- διασκελισμό πάνω από το σώμα της γυναικείας αναμονής, διατάζει την Κασσάνδρα να εμφανιστεί και τη γυναίκα του να δεχθεί την παρουσία της νεαρής σκλάβας στο παλάτι.

Όταν ο Αγαμέμνων εισέλθει στο ανάκτορο η Κλυταιμνήστρα θα απευθυνθεί,  με την υπεροπτική ιδιοσυγκρασία του βασιλικού αίματος,  στη νεαρή Κασσάνδρα που βγάζει κραυγές τρόμου και προφητεύει τα μέλλοντα να συμβούν,  το φόνο και την εκδίκηση του αίματος ,ενός παλαιού κύκλου διασαλευμένης τάξης,  που οδηγεί στον αφανισμό την ισχυρή γενιά των Ατρειδών. Ο χορός  κρατά άλλοτε συμπονετική στάση και άλλοτε εχθρική απέναντι στην ηττημένη ξένη ζητώντας της να υποταχθεί στο χαλκό της εξουσίας που αφάνισε τη γενιά του Πριάμου και της Εκάβης.Η επίκληση στον Απόλλωνα και η θεϊκή μανία που την καταλαμβάνει την οδηγεί στο εσωτερικό του ανακτόρου που θα τη φέρει κοντά στον μοιραίο θάνατο. Η αναχώρηση του χορού και η επικείμενη συνέλευση του λαού,αποκαλύπτει τα τεκμήρια της εκδίκησης το διπλό φόνο που περιγράφει η βασιλική φωνή και στιγματίζει το χέρι που κρατάει το τσεκούρι στον τρικυμισμένο κύκλο του αίματος που θα κλείσει με τη μητροκτονία –εκδίκηση –του Ορέστη. Ο Αίγισθος θα εμφανιστεί στη σκηνή με το σκήπτρο του Αγαμέμνονα,   υποδηλώνοντας την αυταρχική εξουσία του,  τόσο στα λόγια του όσο και στην υποταγή της αγάπης της πληγωμένης και περήφανης βασίλισσας.

Η παράσταση «Αγαμέμνων» ,με τρόπο λιτό εξιστορεί έναν αρχαίο μύθο και αναδεικνύει στοιχεία κλασσικής και μοντέρνας εκφοράς του αρχαίου δράματος με τρόπο διαχρονικό και διεισδυτικά επίκαιρο.Το σκηνικό (Γιώργος Πάτσας) αφαιρετικά  πολυμορφικό, ανέδειξε το καταχθόνιο βάθος και την υπεροχή της εξουσίας στην κενότητα της αποκάλυψης του αίματος, του καραβιού, του πύργου, του άρματος,  του καταφύγιου, του λουτρού που επιτρέπεται να δει το μάτι του θεατή και του άλλου που υπονοείται περιγραφικά και οδήγησε στη φυσική κίνηση των προσώπων του δράματος και εξυπηρέτησε τη σκηνοθετική σύλληψη, σε συνδυασμό με τους φωτισμούς της Ελευθερίας Ντεκώ –πρωτότυπους και μοντέρνους.Η μουσική (Σοφία Καμαγιάννη) κινήθηκε σε κλασσικές φόρμες που ανέδειξαν τον ποιητικό λόγο και τα κοστούμια(Γιώργος Πάτσας )κράτησαν την αύρα της βασιλικής μεγαλοπρέπειας σε στυλ και ποιότητα υλικών  και με την αρμονία των χρωμάτων γεφύρωσαν την απόσταση των εκπροσώπων του λαού  και των αρχόντων, μιας κοινωνίας  που άρχει ο Νόμος και η συνέλευση της Βουλής.Το λευκό της νεαρής Κασσάνδρας επισκιάζεται από το μαύρο του θανάτου και το κόκκινο τέλος του αίματος αποκαλύπτει στα ρούχα των πρωταγωνιστών το ευάλωτο σώμα  που πλήττεται έως θανάτου.

Η σκηνοθετική   σκέψη  ανέδειξε την ποιότητα των κινήτρων και με τρόπο ουσιαστικό γεφύρωσε την κλασσική φόρμα σε μια δημιουργική υπέρβαση αυστηρότητας και  διαχρονικής εμβάθυνσης .Ο λόγος της μετάφρασης (Νικολέτα Φριντζήλα) κύλησε και ήχησαν οι λέξεις στη σύγχρονη αναφορά,όχι τόσο ποιητικά,ωστόσο με επίγνωση και σοβαρότητα.

Οι  ερμηνείες των ηθοποιών κινήθηκαν σε υψηλό επίπεδο και ο χορός των ανδρών ακούστηκε διαφορετικός, διφορούμενος και σοφός ανάλογα με το ηχόχρωμα των φυσικών προσώπων.Η ερμηνεία του Αγγελιαφόρου με φυσικότητα και ρεαλισμό αντιπαρατάθηκε στην επιβλητική παρουσία της βασίλισσας Κλυταιμνήστρας, της σπουδαίας ηθοποιού κ. Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη,  που κράτησε την ισορροπία της ερμηνείας σε υψηλότατο επίπεδο καλλιτεχνικής έκφρασης και ανέδειξε τις λεπτομέρειες της ψυχοσύνθεσης μιας βασίλισσας και γυναίκας που πληγώνεται από την ανδρική αλαζονεία του άρχοντα συζύγου της.Ο Αγαμέμνων του κ. Μηνά Χατζησάββα, ενός ευαίσθητου και σεμνού ηθοποιού,  αποκάλυψε τη  φύση της δύναμης ενός βασιλιά που καυχάται ,που κατορθώνει τη νίκη και επιστρέφει για να βρει το θάνατο στο ασφαλές λιμάνι της συζυγικής εστίας.Η ερμηνεία του κινήθηκε στον πυρήνα της υπεροψίας της εξουσίας και της ανδρικής υπεροχής με τρόπο πειστικό και τόσο προσωπικά άμεσο. Η Κασσάνδρα της  ηθοποιού κ.Θεοδώρας Τζήμου ανέδειξε την παρθενική φύση μιας ανυπότακτης βασιλοπούλας που αρνήθηκε τον έρωτα ενός θεού και τιμωρείται με την άρνηση της πίστης του κοινωνικού περίγυρου στα λεγόμενά της διφορούμενα λόγια προφητικών χρησμών. Με τρόπο λεπταίσθητο και ευγενικό  μίλησε ως ξένη, σκλάβα,βασίλισσα.Ο Αίγισθος του κ. Βασίλη Μπισμπίκη, ανέδειξε το δυναμισμό της εξουσιαστικής φύσης,την εκδικητική χροιά του μυθικού κύκλου ,το φόβο του αντίλογου, την καταπίεση του δικαιώματος του λόγου της Βουλής.

Η παράσταση του Δη.Πε.Θε. Κοζάνης,  που σκηνοθέτησε η κ. Νικαίτη Κοντούρη , μια στιγμή καλλιτεχνικής ωριμότητας, μια στιγμή αυθεντικής έκφρασης,μια στιγμή ισορροπίας στο νήμα των μύθων που κυριαρχούν με τρόπο αθέατο στη ροή του χρόνου και  στο σώμα ενός λαού ευφάνταστου που τα αγάλματά του έχουν το χαμόγελο των θεών και  ο ποιητικός λόγος το νυγμό της τραγικότητας που την  υπερβαίνει ο οίστρος της ζωής.

agamemnon

ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ

ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ ΝΙΚΑΙΤΗ ΚΟΝΤΟΥΡΗ

ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. ΚΟΖΑΝΗΣ
Μετάφραση: Νικολέττα Φριντζήλα
Σκηνοθεσία: Νικαίτη Κοντούρη
Σκηνικά-Κοστούμια: Γιώργος Πάτσας
Μουσική Σύνθεση & Διδασκαλία: Σοφία Καμαγιάννη
Χορογραφία: Ερμής Μαλκότσης
Φωτισμοί: Ελευθερία Ντεκώ
Δραματουργική Ανάλυση-Βοηθός Σκηνοθέτη: Λεωνίδας Παπαδόπουλος Βοηθός Σκηνογράφου: Δώρα Γαζή
Μακιγιάζ φωτογράφησης & παράστασης: Αχιλλέας Χαρίτος

Παίζουν:
Κλυταιμνήστρα: Καριοφυλλιά Καραμπέτη,
Αγαμέμνων: Μηνάς Χατζησάββας,
Κασσάνδρα: Θεοδώρα Τζήμου,
Αίγισθος: Βασίλης Μπισμπίκης,
Κήρυκας: Θέμης Πάνου,
Φύλακας: Βασίλης Χαλακατεβάκης

Κορυφαίοι (Με αλφαβητική σειρά): Θύμιος Κούκιος, Βασίλης Πουλάκος, Κρις Ροντάνοφ, Κώστας Φαλελάκης, Μενέλαος Χαζαράκης

Κλαρινέτο: Χρήστος Καλκάνης

Διαβάστε ΕΔΩ ακόμη μια κριτική για την παράσταση