Η παράσταση που παρακολουθήσαμε στο θ. Αυλαία της Θεσσαλονίκης (μια συμπαραγωγή της Εταιρίας Θεάτρου Sforaris και του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου) μας δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να σχολιάσουμε την περίεργη σχέση των διαφημιστικών μέσων (δελτία τύπου, τρέιλερς στο διαδίκτυο) με αυτά που τελικά βλέπουμε επί σκηνής. Η παράσταση, σε πρώτο επίπεδο, είναι ένας δραματοποιημένος συνδυασμός μερικών άγνωστων μικρο-ιστοριών ζωής και μιας 50ετούς περιόδου της Ιστορίας της χώρας μας. Μέσα από επιλεγμένες ανθρώπινες διηγήσεις παρακολουθούμε ψήγματα από την πρώτη μετανάστευση στην Αμερική, τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, τον Εμφύλιο, την ανέγερση του Τείχους στο Βερολίνο, την έλευση της Χούντας και κατόπιν του ΠΑΣΟΚ, καταλήγοντας στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας (κείμενο και σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός).
Ο υπογράφων ομολογεί ότι πήγε στην εδώ πρεμιέρα με μεγάλη λαχτάρα, έχοντας επηρεαστεί αφάνταστα από ελκυστικότατα κείμενα που διάβασε στο ΄Ιντερνετ αλλά και γοητευτικά μικρά βιντεάκια που υπάρχουν σ’ αυτό. Όμως, τόσο τα κείμενα όσο και οι μικρές ταινίες που διαφημίζουν την παράσταση τον ξεγέλασαν έντεχνα, με αποτέλεσμα αυτό που είδε επί σκηνής να τον απογοητεύσει σε μεγάλο βαθμό. ΄Ετσι αναρωτήθηκε αν αυτά τα καινοφανή τεχνολογικά μέσα κάνουν τελικά καλό στο θέατρο, δεδομένου ότι οι απογοητευμένοι θεατές αποτελούν ένα ιδιότυπο κοινό που, σε βάθος χρόνου, ΔΕΝ αποτελεί διαφημιστή της παράστασης….. Δεν μας εντυπωσιάζουν πλέον διαφημιστικές φράσεις του τύπου «έγιναν 3 sold out παραστάσεις στο Φεστιβάλ Αθηνών» ή «ούτε ένα διαθέσιμο εισιτήριο για το “Γιοι και κόρες”»! Ούτε το ότι πήγαν στο Ούντινε της Ιταλίας! Και τι έγινε μ’ αυτό; Τόσοι και τόσοι ελληνικοί θίασοι πηγαίνουν στο εξωτερικό! Και τα sold out είναι, μερικές φορές τεχνητά: σε μικρούς χώρους των 45 θέσεων (βλ. «Βυσσινόκηπος» και Βίλα Καπαντζή) δίδονται διαρκώς παρατάσεις για να ικανοποιηθούν οι επιπλέον θεατρόφιλοι, αλλά και για να παιχθεί το έξυπνο παιχνίδι Μάρκετινγκ της δήθεν πρωτοφανούς επιτυχίας …. Αγαπητέ αναγνώστη της παρούσας κριτικής μη πέφτεις εύκολα σε παρόμοιες παγίδες ….
Και τι έγινε που δραματοποιήθηκαν ιστορίες από τις ζωές μερικών ανθρώπων; Τι καινούριο έφερε στο θέατρο αυτή η ιδέα; Την έχουμε δει πολλές φορές μέχρι τώρα, σε θέατρα και κινηματογράφους! Υπήρχε καμία μικρο-διήγηση που να είχε το παραμικρό ενδιαφέρον για τον απλό θεατή, αλλά και για το σύγχρονο ελληνικό θέατρο; ΄Ισως να επηρεασθήκαμε πολύ από τα Δελτία Τύπου και να περιμέναμε πολλά από την … φαεινή σκηνοθετική σύλληψη. Όμως οι ιστορίες που μαγνητοσκοπήθηκαν και παρουσιάσθηκαν είναι χιλιοειπωμένες και ξεφτισμένες, συχνά αδιάφορες και χωρίς καμία σχέση με το «σήμερα».
Θυμώσαμε και για την αναντιστοιχία ανάμεσα στον υπότιτλο της παράστασης (…η αναζήτηση της Ευτυχίας) και το τελικό αποτέλεσμα, δηλαδή για το ότι πουθενά δεν υπήρχε η παραμικρή νύξη και σε καμία φράση του κειμένου έστω και μια λέξη για το θέμα … Που την έψαχναν την ευτυχία οι ηθοποιοί αλλά και όσοι ηλικιωμένοι έδωσαν συνεντεύξεις; Στην κόρη που συνελήφθη στο Κάιρο για εμπόριο ναρκωτικών, στο αυτοσχέδιο ποδόσφαιρο ή στο κεράτωμα του συζύγου που καταλήγει με την ερωμένη του στο Νοσοκομείο; «Ο βασιλιάς είναι γυμνός» και δεν το βλέπουν ….
Η μεγάλη μας απορία είναι πως γίνεται να ισχυρίζονται πως παρουσιάζει επί σκηνής ο κάθε ηθοποιός τις διηγήσεις των ανθρώπων που ο ΙΔΙΟΣ άκουσε, όταν από τους 5 αρχικούς συντελεστές έχουν φύγει οι περισσότεροι (αυτό φαίνεται πάλι από τα αρχικά βίντεο, όπου εκεί οι πρώτοι διδάξαντες ηθοποιοί είναι μόνο γυναίκες, ενώ εδώ έχουμε και δυο άντρες) καθώς και από το ότι από τις αρχικές 5 πρωταγωνίστριες, μόνο δυο έχουν παραμείνει στην παρούσα διανομή!…
Καθήστε και εσείς με υπομονή στο ΄Ιντερνετ και δείτε τα περίπου 5 διαφημιστικά τρίλεπτα και εξάλεπτα βιντεάκια της παράστασης. Θα διαπιστώσετε έκπληκτοι -δεδομένου ότι πρόκειται για αποσπάσματα από τις πρώτες, πριν δυο χρόνια, σκηνοθεσίες- πως η δουλειά αυτή έχει εξελιχθεί προς το …. χειρότερο! Σκηνικά αντικείμενα, κοστούμια, ιδιαίτερες κινήσεις ηθοποιών έχουν εξαφανιστεί και τη θέση τους πήραν μπανάλ και άνευρα υποκατάστατα, που μάλλον δηλώνουν έμμεσα ότι οι παραγωγοί προσπάθησαν να κάνουν οικονομία σε όλα τα επίπεδα, δεδομένης μάλιστα της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τα θέατρα της χώρας μας. ΄Ενα μεγάλο μακρόστενο τραπέζι «έμεινε» στην Αθήνα, ενώ πολλά μικροαντικείμενα που στα βίντεο μας φάνηκαν πολύ ενδιαφέροντα, θεατρικά μιλώντας (παπούτσια από τα οποία χύνεται σκόνη (?), βατραχοπέδιλα και μάσκα θαλάσσης, ένα μικρό καρότσι που κουβαλά 4 από τους 5 ηθοποιούς ταυτόχρονα κ.ά.) δεν υπάρχουν πιά. Παρέμειναν, βέβαια, εκείνα τα μικρά χάρτινα πολύχρωμα πυροτεχνήματα που απετέλεσαν άλλο ένα σκηνοθετικό εύρημα στην προσπάθεια του θιάσου να μας εντυπωσιάσει, αλλά δεν το κατάφερε ..τουλάχιστον σ’ εμάς τους κουρασμένους από παρόμοια τρυκ παιδικών πάρτυ…
Τόλμησαν οι ηθοποιοί να τραγουδήσουν κάποια τραγούδια, όμως οι φωνές τους δεν τους βοήθησαν γιατί είναι φάλτσοι … Ας χρησιμοποιούσαν καλύτερα τη μέθοδο του play-back και ας προσπαθούσαν να μετατρέψουν, έστω και αυτοσχέδια, την άχαρη αυτή παράσταση σε ένα μικρό μιούζικαλ, διανθισμένο με τραγούδια της εποχής. Θα ήταν περισσότερο ελκυστικό! Α, ναι ! Ξέχασα! Είχαμε κι εδώ προβολές βίντεο ! Τη σύγχρονη μάστιγα του σύγχρονου ελληνικού θεάτρου! Από την ημέρα που ανακαλύφτηκαν οι βιντεο-προβολείς, και ειδικότερα όταν η τιμή αγοράς τους έπεσε κατά πολύ, το ελληνικό θέατρο έκανε ένα τεράστιο βήμα προς τα πίσω! Κάθε κουρασμένος ή στερούμενος φαντασίας σκηνοθέτης, κάνει εμβόλιμες προβολές βίντεο, νομίζοντας πως θα μας ξεγελάσει και θα πούμε «πω-πω τι εύρημα!». Εδώ είχαμε μάλιστα την πρωτοτυπία να γίνονται επί μιας ΜΑΥΡΗΣ οθόνης (η μεγάλη κουρτίνα στο βάθος) με αποτέλεσμα να μη βλέπουμε καθαρά τα πρόσωπα των ηρώων, αλλά και σκηνές από ασπρόμαυρες ταινίες ή επίκαιρα του ΄50 και ΄60!!
Οι επιδόσεις των ηθοποιών, ατομικά και κυρίως συνολικά, καλές μεν, χωρίς όμως κάτι το καινούριο, το φρέσκο, το παράξενο… Οι πέντε νεαροί ηθοποιοί Άννα Ελεφάντη, Αλεξία Μπεζίκη, Κωνσταντίνος Ντέλλας, Γιώργος Παπαπαύλου, Στέφη Πουλοπούλου έχουν καλό συνολικό συντονισμό, πλαστικότητα κίνησης και μεγάλη ποικιλία στην λεκτική έκφραση, η σκηνοθεσία όμως δεν τους βοηθά να κάνουν ένα βήμα παραπέρα
Οι υπόλοιποι συντελεστές:
Σκηνικά/ Κοστούμια: Αλεξάνδρα Μπουσουλέγκα και Ράνια Υφαντίδου
Μουσική: Χρύσανθος Χριστοδούλου
Τραγούδι: Γιώργος Γλάστρας και Χριστίνα Μαξούρη
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Επιμέλεια κίνησης: Αλεξία Μπεζίκη
Φωτογραφίες: Εύη Φυλακτού
Το «Γιοι και Κόρες» θα δώσει 4 πρωινές για σχολεία στον ίδιο χώρο, αλλά νομίζουμε πως οι μαθητές που θα το δουν, θα μπερδευτούν όσον αφορά την Ελληνική νεότερη Ιστορία και τη σχέση της με την καθημερινότητα των παππούδων και γιαγιάδων τους. ΄Ισως τους εντυπωσιάσουν οι ταχύτατες εναλλαγές σκηνών και οι γρήγορες μετακινήσεις των ηθοποιών σε όλα τα μήκη και πλάτη της σκηνής, όμως θα φύγουν με την αίσθηση «γιατί μας έφεραν εν ώρα σχολικών μαθημάτων;»….
Οφείλουμε, εντούτοις, ένα μεγάλο μπράβο στους υπεύθυνους του χώρου και κυρίως στον κ. Θωμά Χαρέλα, που με τόση αυτοθυσία και αμέτρητο προσωπικό κόστος δουλεύουν εδώ και ένα χρόνο για να αναδείξουν μια άλλοτε όχι τόσο πολυσύχναστη σκηνή σε πολυδύναμο χώρο θεατρικής έκφρασης και μάλιστα, συχνά, υψηλού επιπέδου.