«Κατερίνα» η νηπενθής στο θέατρο « Αυλαία», κριτική παράστασης

Written by

Βράδυ Δευτέρας, σείονταν η αίθουσα από τα χειροκροτήματα  στον χαιρετισμό. Αρκετά λεπτά, δεκάδες παλάμες εξαργύρωναν με εκκωφαντικό τρόπο τον θαυμασμό τους ή την ευαρέσκειά τους ή την υποχρέωσή τους, ανάλογα το αποτύπωμα στο μυαλό του καθενός που άφησε το εβδομηντάλεπτο «ταξίδι» της «Κατερίνας», έτσι όπως το παρουσίασαν ο Γιώργος Νανούρης και η Λένα Παπαληγούρα κι έτσι  όπως  το  έγραψε ο Αύγουστος Κορτώ, δίχως φόβο αλλά με πάθος. Περίσσιο πάθος και θάρρος και δύναμη και μαεστρία συγγραφέα, που’ χει στις πλάτες του ένα βουνό ερείσματα για να γίνει λίγο Αλκυόνη Παπαδάκη, λίγο Γιάννης  Ξανθούλης, λίγο Τσιφόρος, μετά Βιρτζίνια Γουλφ κι ύστερα «προφήτης» Μαλρό κι αμέσως Ιγνάσιο Ραμονέ και, καπάκι, Αννίτα Πάνια, ώστε να ξαμολήσει στη φόρα  τα λερωμένα, τ’ άπλυτα οικογενειακά. Της ζωής της «Κατερίνας» και, κατ’ επέκταση,  της δικής του.

Η «Κατερίνα» είναι νεκρή. Αλλά είναι η νηπενθής μάνα για τον μικρό Πέτρο και μετέπειτα Αύγουστο, που της ανοίγει το στόμα με την πένα του κι αρχίζει να ρέει, ανενδοίαστα, ένα παραλήρημα κατ’ επίφαση αρρωστημένο και κατ’ ουσία καταγγελτικό. Μέσα από το βεβαρημένο με λογής – λογής μανιοκαταθλιπτικές ρίζες  DNA της, η αλλοπρόσαλλη Κατερίνα καταγγέλλει τον κανιβαλισμό του συστήματος απέναντι στο διαφορετικό. Ταυτόχρονα, ανυψώνει την αγάπη. Το μεγαλείο αυτής της γυναίκας, με το ακαταλόγιστο στο σαλεμένο μυαλό και με  τροφή το αλκοόλ, συν την καταστολή  από τα χάπια – συμμάχους της  στις δύσκολες ώρες της καθημερινότητας, αναδεικνύεται μέσα από την τραγικότητα των καταστάσεων (κατασκευασμένων ή απρόσκλητων), μέσα από το χιούμορ και τον δηκτικό λόγο, μέσα από τον φόβο , τη δειλία ή την τόλμη, που εναλλάσσονται καταιγιστικά  στο διάβα της ζωής της. Και τούτη η δημόσια εξομολόγηση φέρνει την εξιλέωση, τη συγχώρεση, την αποδοχή και τον προβληματισμό, γύρω από την έννοια «κοινωνία».

Στο « δια ταύτα» , λοιπόν. Γυμνό, σπασμένο παιχνιδάκι στα χέρια μιας δυσοίωνης μοίρας ο άνθρωπος, πασχίζει να υπάρξει. Ανεπιτυχώς, όπως όλα δείχνουν. Καταθλίψεις, βιαιοπραγίες, αυτοκτονίες, ψυχικές διαταραχές, επιλογή του μίσους ως τρόπου ζωής και κατασκευή φανταστικών εχθρών στη θέση ενός ξένου εαυτού. Η κοινωνία μας είναι μια νηπενθής κοινωνία. Αρνείται, συγκαλύπτει, ιατρικοποιεί τον πόνο. Ο ψυχικός πόνος γίνεται αντιληπτός διαρκώς, σαν ένα έλλειμμα, ένα ελάττωμα ενάντια στο σκοτεινό κάλεσμα αισιοδοξίας που, ας πούμε, ότι μέχρι πρότινος μας κατέκλυζε.

Ο αποτελεσματικός, λειτουργικός, εκσυγχρονισμένος άνθρωπος της εποχής μας αρνιέται πεισματικά το πένθος. Αν  καταθέσουμε τα όπλα, αν δεν αποδεχτούμε ισότιμα  το «διαφορετικό» με το «κανονικό» , τότε όλα είναι ανοιχτά. Από την εκούσια απώλεια της ανθρωπιάς στην συμπεριφορά, έως το ξέπλυμα του μίσους με αίμα. Το μέλλον, όπως μας διδάσκει η Ιστορία, ανήκει στην έκπληξη. Το ίδιο μας αφηγούνται  και όσοι πέρασαν απ’ την κόλαση κι επέστρεψαν πίσω διαφορετικοί μεν, ζωντανοί και δυνατοί, δε. Ανώνυμοι ήρωες της καθημερινότητας , που παλεύουν σήμερα να μην αδειάσουν από το ανθρώπινο στοιχείο τους, να μην ενδώσουν στη βαρβαρότητα. Ενίοτε, και ήρωες  επώνυμοι. Όπως ο Αύγουστος Κορτώ.

Το ρεσιτάλ ερμηνείας της Λένας Παπαληγούρα υμνήθηκε απ’ όλη την αίθουσα. Η ευρηματικότητα του σκηνοθέτη με τη χρήση ενός φακού σε όλη τη διάρκεια της παράστασης, έδωσε ενδιαφέρουσα διάσταση στην αφήγηση και συνετέλεσε στους φοβικούς αλλά  «ζωντανούς» ρυθμούς. Η  χρήση μικροφώνου  συμβολίζει  την απόφαση: « όλα τα κάνω βούκινο» . Θαρρώ,  πως όταν έλειπε το μικρόφωνο ήταν πολύ καλύτερη η απόδοση τής ηθοποιού. Περνούσε  κατευθείαν, πιο άμεσα θα έλεγα,   το δράμα της «Κατερίνας» στην ψυχή του θεατή , ενώ η ξαφνική αύξηση έντασης ήχου με την  χρήση μικροφώνου, πιστεύω πως σε αρκετά σημεία  ήταν εναντίον των συναισθημάτων που γεννούσε το κείμενο σε ηρωίδα και κοινό.  Ωστόσο, η αντοχή της «Κατερίνας» στο σανίδι μετράει αρκετά χρόνια, χάρις στην εξαιρετική ερμηνεία της Λένας  Παπαληγούρα.

Συντελεστές:
Συγγραφέας: Αύγουστος Κορτώ Ιδέα-Διασκευή-Σκηνοθεσία: Γιώργος Νανούρης Ερμηνεία: Λένα Παπαληγούρα. Μαζί της και ο Γιώργος Νανούρης
Φωτογραφίες: Ιωάννα Χατζηανδρέου.
Δημόσιες σχέσεις: Ρίτα Σίσιου.