Όταν σε ενημερώνουν για μια παράσταση σε Νοσοκομείο, ακόμη κι αν αυτή είναι δουλεμένη από ερασιτέχνες, οφείλεις να πας. ΄Εστω και από περιέργεια! Ακόμη και αν αυτό το Νοσοκομείο είναι πολύ ψηλά και μακριά! Βαρεθήκαμε τους κλασικούς θεατρικούς χώρους που περιορίζουν την φαντασία και σε κάνουν να λες «πάλι τα ίδια ;».
Πήγαμε λοιπόν στο Νοσοκομείο Παπανικολάου και κάναμε πολύ καλά ! Βέβαια ταλαιπωρηθήκαμε τόσο με το λεωφορείο όσο και μέσα στην ίδια την τεράστια αυλή, διότι μέσα εκεί οι υπεύθυνοι της Ομάδας «Ληνός» δεν φρόντισαν να βάλουν ούτε μια ενδεικτική πινακίδα που να σε κατευθύνει σε ένα τόσο αχανές ΄Ιδρυμα.
Η ομάδα αυτή παρουσίασε το έργο της Χαρούλας Αποστολίδου «Λαϊκό Σανατόριο Ασβεστοχωρίου: Ούτε Μια Αναπνοή Χαμένη» στην ερειπωμένη πτέρυγα του Πέτρινου Κτηρίου του πρώην Σανατορίου.
Οι εργαζόμενοι του Νοσοκομείου αυτού έχουν πλούσια πολιτιστική δράση, αφού παρουσιάζουν θέατρο πάνω από μια εικοσαετία, χωρίς μεγάλες χρονικές διακοπές.
Πως δόθηκε το όνομα ΛΗΝΟΣ στην ομάδα; Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις τους «όπως ο χυμός διαφορετικών σταφυλιών δίνει στη διαδρομή από το πατητήρι ως το ποτήρι το κρασί, έτσι και τα μέλη της ομάδας καταθέτουν τη δική τους επίγευση στο τελικό αποτέλεσμα θεατρικής διαδρομής». Κατά τη γνώμη μας θα μπορούσαν να βρουν ένα τίτλο Ομάδας πιο κοντινό στα του Νοσοκομείου!
Πως τους ήρθε η ιδέα για την συγκεκριμένη παράσταση; Πριν δυο χρόνια, τέτοια εποχή περίπου, ένα μέλος της καθώς περνούσε έξω από τον χώρο εκείνο, σκέφθηκε πως θα ήταν πολύ καλή ιδέα να αναπαρασταθεί εκεί η ιστορία του Σανατορίου και όλου του ιστορικού της Φυματίωσης.
Η ιστορία του είναι άρρηκτα δεμένη με την τοπική αλλά και την εθνική ιστορία της Ελλάδας από το 1920 ως το 1960 περίπου.
Σε τοπικό επίπεδο, στην ιστορία του Σανατορίου εμπλέκεται άμεσα ο Δήμος Θεσσαλονίκης, η τότε Διοίκηση Μακεδονίας, Σύλλογοι Φυματιώντων, εφημερίδες της εποχής, οι Γερμανοί, ο Εμφύλιος, το Ολοκαύτωμα του Χορτιάτη, ο Τάσος Τούσσης, ο Επαμεινώνδας Σακελλαρίου, διευθυντής του Σανατορίου και μετέπειτα γιατρός στην Αντίσταση και πολλοί άλλοι.
Στην παράσταση έχουν ενταχθεί αιχμηρές ιστορικές στιγμές της περιοχής, που συνδυάζονται με προσωπικές ιστορίες ασθενών, συγγενών, ιατρικού προσωπικού, και έχουν άξονα τις αιτίες, τη δημιουργία και την ύπαρξη αυτού του χώρου. Η έρευνα και τα στοιχεία που βρέθηκαν στο χώρο του Σανατορίου ήταν ανεκτίμητα: αρχειακό υλικό, πολλές φορές πεταμένο εδώ κι εκεί, χιλιάδες ακτινογραφίες και βιβλία εισόδου ασθενών, ιατρικά μηχανήματα, ιατρικά εργαλεία, κρεβάτια, αναπνευστήρες, ακόμα και μια κινηματογραφική μηχανή προβολής ταινιών της εποχής. Όλα αυτά αποτέλεσαν τα φυσικά αξεσουάρ της παράστασης.
Από την άλλη πλευρά, τα κείμενα εστιάζουν όχι στα ιστορικά γεγονότα, αλλά σε πρόσωπα της καθημερινής ζωής, στον πόνο, στην αρρώστια, στην ανθρωπιά, στον κοινωνικό αποκλεισμό. Η συγγραφέας πήρε τις πληροφορίες που ήθελε σε όσα βρέθηκαν και δημιούργησε χαρακτήρες αντιπροσωπευτικούς μιας εποχής, πολύ κοντινής στο «σήμερα», μια και εκεί ακόμη ζουν άνθρωποι που έζησαν την ιστορία του Σανατορίου, είτε από μέσα είτε έξω από αυτό.
Στο οργανωτικό και επικοινωνιακό κομμάτι, αρχικά να πούμε πως δυστυχώς η διαφήμιση του σημαντικού αυτού γεγονότος δεν έγινε σε ΟΛΑ τα ηλεκτρονικά και έντυπα μέσα. Στα κείμενα που αναρτήθηκαν δεν ενημερωθήκαμε επίσης για το γεγονός ότι επρόκειτο για ένα υπαίθριο θέαμα, αλλά και για την μη καταβολή αντίτιμου (προαιρετική εισφορά). Πολλοί πιθανοί θεατές, λόγω ελλιπούς πληροφόρησης, έχασαν αυτό το πολύ καλό εγχείρημα, νομίζουμε, λοιπόν, πως πρέπει να επαναληφθεί πολλές φορές, ώστε να το χαρούν όλοι οι θεατρόφιλοι της πόλης μας, ίσως και της χώρας.
Τηλεφωνήσαμε σε ένα κινητό (το μόνο που βρήκαμε στο Ιντερνετ) για να μάθουμε ΠΩΣ να πάμε εκεί και η -κατά τ’ άλλα ευγενέστατη- κυρία που μας απάντησε δεν ήξερε βασικά πράγματα : ΠΩΣ θα πάει κάποιος, ΠΟΥ ακριβώς βρίσκεται ο θεατρικός χώρος. Αντ’ αυτού προτίμησαν να γράψουν πολλά άλλα κείμενα (συχνά φράσεις που επαναλαμβάνονταν και μάλιστα χωρίς λόγο, σε σημείο που να μετατρέπουν τα Δελτία Τύπου σε πολύ μεγάλα για να διαβαστούν), με αρκετά φιλολογικά και φιλοσοφικά ζητήματα που κουράζουν ή αποτρέπουν τον υποψήφιο θεατή να κάνει τον κόπο να πάει εκεί (π.χ. «η διάθεση υπέρβασης της φθοροποιού καθημερινότητάς μας σ΄ ένα χώρο φύσει αναλωτικό, όπως το νοσοκομείο»). Οι υπεύθυνοι θα πρέπει να μάθουν να τα κάνουν πιο μικρά και «κοφτερά», ώστε να είναι ελκυστικά για το ευρύ κοινό.
΄Ασχετη με το κυρίως θέμα της παράστασης η έκθεση που παρουσιάσθηκε εκεί. Δηλαδή θα μπορούσαν να μας εισάγουν στην υπόθεση εκθέτοντας τις πολλές φωτός που βρήκαν στα αρχεία και όχι πορτραίτα και τοπία.
Σε σκηνοθετικό επίπεδο, οι θεατές βαδίζουν ομαδικά στο πρώτο επίπεδο του παλιού κτιρίου και κατά μήκος 5 κενών χώρων, όπου στο καθένα διαδραματίζεται και μια ιστορία ή γίνεται μια διήγηση. Στο καθένα από αυτά παρακολουθούμε ένα μονόλογο ο οποίος, ενίοτε, διακόπτεται από κάποιο άλλο πρόσωπο, νοσοκόμα κυρίως. Σε κάθε δωμάτιο αρκετά τα τεχνικά μικρολαθάκια: Τα πίσω και πλαγίως από τους θεατές τοποθετημένα φώτα τους τύφλωναν αντί να διευκολύνουν την θέαση ! Οι κολώνες ανάμεσα στα επί μέρους δωμάτια-σκηνές τους εμπόδιζαν να βλέπουν ένα μεγάλο μέρος της δράσης, π.χ. οι στο πλάι καθήμενοι θεατές δεν έβλεπαν καλά όλα τα κεντρικά δρώμενα! Κι εδώ θα έπρεπε να τηρηθεί σειρά προτεραιότητας για μικρό αριθμό θεατών, χάρις σε μια πολύ καλύτερη (θα λέγαμε επαγγελματική) επικοινωνιακή προσέγγιση του κοινού. Όμως οι υπεύθυνοι δέχονται όλους όσους έρχονται, ακριβώς γιατί η απόσταση πόλης-Νοσοκομείου είναι τόσο μεγάλη, που λυπούνται να στενοχωρήσουν και να διώξουν κόσμο!
Οι υπεύθυνοι του θιάσου αυτού δεν κατανοούν ότι η μετακίνηση ενός κατοίκου π.χ. του κέντρου ή της Τούμπας προϋποθέτει χρήση αυτοκινήτου ή λεωφορείου, καθώς και μεγάλη ανάλωση χρόνου για να πάει εκεί, τόσο μεγάλη που ισοδυναμεί με την διάρκεια της παράστασης. Κατά συνέπεια, ακόμη και η προαιρετική εισφορά είναι περιττή!
Στο υποκριτικό κομμάτι : οι σχεδόν επαγγελματίες ηθοποιοί είναι πολύ φλύαροι (εξ αιτίας των μεγάλων κειμένων) τόσο που μας κούραζαν! Χρειαζόμασταν πιο πολλές …. ανάσες (δανειζόμαστε λέξη από τον τίτλο) για να τους «νιώσουμε» καλύτερα ! Προτιμότερο θα ήταν να είχαν λιγότερη ποσότητα κειμένων, ώστε να τους χαιρόμασταν σε περισσότερες «αναπνοές», εκφοράς λόγου αλλά και συναισθηματικές. ΄Η, έστω, να διαρκεί η παράσταση λίγο περισσότερο! Είδαμε όμως συνολικά πολύ καλές επιδόσεις των ηθοποιών, τους οποίους βοήθησε σε μεγάλο βαθμό σίγουρα η έμπειρη σκηνοθέτης.
Κανένα μικρό φως δεν υπήρχε αναμμένο για την αποχώρησή μας, με κίνδυνο να πέσουμε κάτω μέσα στο βαθύ σκοτάδι από τον κυρίως θεατρικό χώρο μέχρι την έξοδο, αν δεν προσέχαμε που πατάμε !
Την επόμενη χρονιά -κι αν δεν θέλουν να επαναλάβουν την ίδια παράσταση- ας τολμήσουν να εκμεταλλευτούν τον χώρο σε όλους τους ορόφους και οι θεατές να παρακολουθούν καθήμενοι στην αυλή και σε πιο μεγάλη απόσταση. Αυτή η ιδέα ήρθε στον υπογράφοντα καθώς αποχωρούσε και κοίταζε πίσω του την αχανή αυλή και το τεράστιο κτίριο.
Το κρύο που άρχισε να επικρατεί μετά τις 9.30 μας έκανε να σκεφτούμε πως θα έπρεπε να φέρουμε και ένα ελαφρύ μπουφάν ή να άρχιζε λίγο νωρίτερα ή ακόμη και να ανέβαινε αρχές Ιούλη. Μια άλλη λύση θα ήταν η καλύτερη ενημέρωση μέσα από τα προαναφερθέντα Δελτία.
Ηθοποιοί: Λουκάς Δαγδηλέλης, Φωτεινή Χαριτούδη, Ηρακλής Αλεξάνδρου, Θόδωρος Λαμπριανίδης, Κατερίνα Φωτιάδου, Γρηγόρης Σακαλίδης, Γεράσιμος Μπαμίχας.
Συγχαρητήρια στην Ομάδα Γληνός και πάντα επιτυχίες!