Νυχτερινό τρένο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, το ελληνικό «Τρένο του Μεσονυχτίου» Σύνταξη: Γιάννης Μπαχάς
Ελληνικοί σιδηρόδρομοι και Νυχτερινό τρένο Αθήνα – Θεσσαλονίκη
Με γερές δόσεις… κινηματογράφου
Διαβάσατε ποτέ με προσοχή το εισιτήριο του τρένου; Είδατε εκείνη την ανεκδιήγητη προκαταβολική δικαιολογία για τις πιθανές καθυστερήσεις των δρομολογίων, που τονισμένη και με φωσφορούχο ψαμμίδι, κλαψουρίζει: «Στις περιπτώσεις μετεπιβίβασης από αρτηριακές σε τοπικές αμαξοστοιχίες δεν προβλέπεται αυστηρή δρομολογιακή ανταπόκριση»!
Πόσες βαρύγδουπες λέξεις για να ξεχωρίσει η «αρτηριακή» αμαξοστοιχία (η πρωτευουσιάνα) από τις τοπικές (τις παρακατιανές, τις επαρχιώτισες). Σαν να ανήκουν και οι δύο σε άλλη εταιρεία ή σαν να έχουν πράγματι διαφορές και οι ύποπτοι για τις καθυστερήσεις είναι μόνο οι τοπικές αμαξοστοιχίες. Στον κόσμο του σύγχρονου ελληνικού σιδηρόδρομου, ο Ιάπωνας γηραιός επιθεωρητής και ο νεαρός συνάδελφος του, ήρωες του μυθιστορήματος «Τόκιο Εξπρές» του Seicho Matsumoto (γράφτηκε το 1957, εκδόθηκε στα ελληνικά από τις εκδόσεις Άγρα), που ανακαλύπτει τον δολοφόνο ανάμεσα σε δεκάδες υπόπτους μόνο με την εξέταση των δρομολογίων των τρένων, σε σχέση με τις καταθέσεις τους, θα πάθαινε αποπληξία. Στο μυθιστόρημα, το άλλοθι του δολοφόνου καταρρίπτεται από την αμείλικτη συνέπεια των ιαπωνικών σιδηροδρόμων. Κανένας δικηγόρος δεν θα εμφανιστεί για να ισχυριστεί πως «δεν τηρούνται τα δρομολόγια και οι καθυστερήσεις είναι συχνές». Δεν είναι Έλληνας δικηγόρος εξάλλου. Αν οι συμπατριώτες μας ντετέκτιβ βασιστούν στην έρευνα των δρομολογίων του Ο.Σ.Ε. για να ανακαλύψουν εγκληματίες, οι υποθέσεις τους θα μείνουν αιωνίως άλυτες.
Το «Τρένο του Μεσονυκτίου»
Η επιτομή, βεβαίως, όλων των δεινών που μαστίζουν τον ελληνικό σιδηρόδρομο, είναι το «Τρένο του Μεσονυκτίου», όπου λίγο απέχει ο τρόμος που βιώνουν οι επιβάτες του από αυτόν του συγκλονιστικού θρίλερ, βασισμένου στο φοβερό ομώνυμο διήγημα του Clive Barker (η ταινία είναι του 2018 και το διήγημα περιλαμβάνεται στον τόμο «Τα βιβλία του Αίματος Ι» από το Οξύ). Πρόκειται για το «δρομολόγιο του λαού» που αναχωρεί στις 23:55 (πόση ακρίβεια!) από την Αθήνα για τη Θεσσαλονίκη και το δίδυμο αδελφάκι του, που φεύγει από την πόλη μας για την πρωτεύουσα στις 23:00 κάθε βράδυ. Φθηνότερο, έτσι και αλλιώς, από κάθε άλλο μέσον και κυρίως από το αυτοκίνητο, που εγγίζει το κόστος διαστημικής αποστολής με τα διαρκώς εξαπλούμενα διόδια, το νυχτερινό δρομολόγιο ελκύει όλες τις κοινωνικές τάξεις, τα φύλα και τις φυλές και προκαλεί τρόμο σε κάποιον που για πρώτη φορά το επιλέξει για να ταξιδέψει. Η πολυχρωμία και η πολυοσμία του δρομολογίου φέρνει στο μυαλό μας τις εικόνες που έχουμε από τα τρένα στην Ινδία και το Πακιστάν, αυτά που θα κινούνται «στην κοιλάδα του Πεσαβάρ», στην οποία μας ταξιδεύει νοερά ο Γιώργος Τράγκας στο ραδιόφωνο.
Πολλά ρεύματα της κρίσης φέρνουν τα νερά τους στον μεγάλο χείμαρρο του βραδινού τρένου. Το προσφυγικό και μεταναστευτικό ρέμα φέρνει ήχους περίεργους και αλλόκοτους στα αυτιά μας, κουβαλάει χρώματα ξαφνιαστικά, όπως τα καφτάνια, οι μαντήλες και τα φορέματα των μουσουλμάνων, το χακί των φαντάρων και τόσα άλλα. Ταξιδεύει και το ρεύμα με τις μυρωδιές από τα καυτερά φαγητά, από τη βαριά ανάσα του πότη, αλλά και του καπνού και του ιδρώτα και όλα αυτά σε μία τρομερή δίνη όπου ήχοι, χρώματα και μυρωδιές διατρέχουν και ποτίζουν κάθε γωνιά του τρένου. Οι τουαλέτες του συρμού κλείνουν λίγη ώρα αφού αυτός ξεκινήσει καθώς οι καθαρίστριες σηκώνουν ανήμπορες τα χέρια. Λύτρωση πλέον φαντάζει η υποχρεωτική δεκάλεπτη στάση, για… τσιγάρο, στο Παλαιοφάρσαλο. Πιστεύω πως πολλοί από όσοι φωνάζουν σήμερα για την ολιγωρία του Ο.Σ.Ε., θα έκαναν κατάληψη στα αμαξοστάσια εάν δεν χρειαζόταν αλλαγή μηχανής στη στάση αυτή και οι ίδιοι δεν έβγαιναν για τσιγάρο!
Καθυστερήσεις και άλλα δεινά
Οι συχνές καθυστερήσεις στις αναχωρήσεις, στις αφίξεις και στις μετεπιβιβάσεις, η (κατά)χρηση του τσιγάρου, η έλλειψη καθαριότητας στους χώρους του τρένου, η μη τήρηση των θέσεων, οι διαπληκτισμοί (ακόμη και οι συρράξεις) και τόσα άλλα φαινόμενα του νυχτερινού τρένου που εξαφανίζονται στις ακριβές διαδρομές της μέρας αποτελούν μία σημαντική διάκριση σε βάρος όσων ταξιδεύουν σαν νυχτερίδες (τυλιγμένοι λόγω του κλιματισμού και σχεδόν κρεμασμένοι από την οροφή λόγω συνωστισμού). Μία διάκριση ταξική, που κατ’ επέκταση γίνεται και φυλετική.
Ο Κινέζος Καθηγητής, Li Yong Cheng, του Πανεπιστημίου Renmin της Κίνας, που μίλησε στους φοιτητές του Τμήματος Δημοσιογραφίας και Μ.Μ.Ε. του Αριστοτελείου (στο μάθημα «Διεθνής Δημοσιογραφία», του κ. Νίκου Παναγιώτου), στο «πλάι» των εκδηλώσεων του «Δρόμου του Μεταξιού», τόνισε την ανάγκη για γρήγορο τρένο ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ανάπτυξη που σέρνεται σήμερα στις στενές ράγες της χώρας μας. Οι Θεσσαλονικείς όμως δεν βγήκαν ακόμη από τον σταθμό. Οι συμπολίτες μας θαύμασαν πρόσφατα (σαν ιθαγενείς «τις χάντρες και τα καθρεφτάκια») το βαγόνι του τρένου «Ασημένιο Βέλος» στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, πριν αυτό αναχωρήσει πάλι για την Ιταλία!
Προφανώς, ράγες και ραγιάδες δεν είναι έτοιμοι ακόμη για «ανάπτυξη ταχύτητας». Υπάρχει όμως μια απόκοτη λύση. Μία μεγάλη λογοτεχνική κοιτίδα, όπως είναι η Θεσσαλονίκη, δροσίζει με τα νερά της από το 2017 και το τρένο. Η λογοτεχνική δράση «Ποίηση στις ράγες», την οποία εμπνεύστηκε η λογοτέχνης Μαρία Ποπκιώση απογείωσε το τρένο, καθώς Έλληνες ποιητές απαγγέλουν ποιήματα σε βαγόνια και σταθμούς από το Πλατύ έως την Κατερίνη. Θα χαρώ να διαβάσω μαζί τους στο «στοιχειωμένο» βαγόνι με τις θέσεις λεωφορείου μπροστά στο πολυπολιτισμικό ακροατήριο, τις μικρές ώρες όπου το σουρεαλιστικό «Τρένο του Μεσονυκτίου» θα διασχίζει τις φλέβες της χώρας.
Ίσως μόνο η ποίηση μπορεί να το κάνει να λάμψει σαν «Ασημένιο Βέλος». Και το άλλο ας το αφήσουμε στην Ιταλία.
cityculture.gr/ Νυχτερινό τρένο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, το ελληνικό «Τρένο του Μεσονυχτίου»/ Γιάννης Μπαχάς
Ο Γιάννης Μπαχάς είναι τελειόφοιτος του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του Α.Π.Θ. και μέλος της Ε.ΔΗ.Π.Η.Τ.
Οι προτάσεις του συντάκτη
Διαβάστε το συναρπαστικό «Τόκιο Εξπρές» του Seicho Matsumoto από τις εκδόσεις Άγρα. Αν θέλετε να έρθετε σε επαφή με ένα από τα βιβλία που άνοιξαν το δρόμο για την κοινωνικό-αστυνομική λογοτεχνία στη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, αυτό θα αποτελούσε μια καλή αρχή.
Για τους φίλους της Λογοτεχνίας Τρόμου, σας συνιστώ τα διηγήματα της Συλλογής «Τα Βιβλία του Αίματος Ι» του Clive Barker από τις εκδόσεις Οξύ.
Για να διαβάσετε το e-book της εκδήλωσης με τα ποιήματα της Λογοτεχνικής Δράσης «Ποιήση στις ράγες» http://www.easywriter.gr/ebooks/item/1613!
Δείτε: το διήγημα “The Midnight Meat Train” μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο με τον ίδιο τίτλο, το 2008.