Ο υπογράφων μεταβαίνει τακτικά στο εξωτερικό και προσπαθεί να παρακολουθεί θεατρικές παραστάσεις, όχι μόνο για να γράψει κριτική αλλά και για να διαπιστώσει το επίπεδο του θεάτρου στις χώρες που επισκέπτεται. Σε ένα κτίριο στο κέντρο του Βελιγραδίου, όμοιο -εσωτερικά- κατά πολύ με εκείνο του Εθνικού Θεάτρου στην Αγ. Κωνσταντίνου στην Αθήνα, παρακολούθησε πρόσφατα την όπερα “Ο Κουρέας της Σεβίλλης”. Το όλο θέαμα και ακρόαμα δεν ενθουσίασε, ο υπογράφων έχει παρακολουθήσει αντίστοιχες παραγωγές του ιδίου κειμένου σε πολύ πιο μοντέρνες εκδοχές, σε άλλες χώρες εδώ και χρόνια. Οι διευθυντές που αναθέτουν τέτοια κείμενα σε σκηνοθέτες χωρίς φαντασία ίσως να νομίζουν πως το σέρβικο κοινό περιορίζεται και ικανοποιείται με κλασικά ανεβάσματα, όπως αυτά παιζόταν πριν 50 χρόνια στην υπόλοιπη Ευρώπη. Γενικά η διαμονή μας στην Σερβία μας έδωσε αυτή την αίσθηση σε πολλά άλλα κοινωνικά επίπεδα.
Από εικαστικής πλευράς : Η σκηνή είναι στενή και μικρή, μετά βίας λοιπόν χωρούσαν τα παλιομοδίτικα σκηνικά. Είχαν βέβαια αρκετό ύψος (ένα μικρό δείγμα σεβασμού στην δύσκολη και απαιτητική κατηγορία της όπερας) αλλά όχι την ευφυϊα της δραματουργικής ανάλυσης που απαιτεί ένα τέτοιο έξυπνο κείμενο. Τα κοστούμια συμβάδιζαν με τα σκηνικά, σκουρόχρωμα και μονοδιάστατα, με σεβασμό στην εποχή που γράφτηκε ο “Κουρέας”, αλλά όχι αυτά που θα περιμέναμε εν έτει 2015.
Σε μουσικό επίπεδο : η ορχήστρα αποτελείτο από περίπου 25 μουσικούς, όπου οι περισσότεροι ήταν των εγχόρδων, ήτοι βιολιά και βιολοντσέλα, δηλαδή καθόλου πνευστά, κάτι που θα έδινε έναν άλλο όγκο και ποιότητα στην όλη μουσική επένδυση. Επιπλέον δεν χωρούσε όλη στο προσκήνιο, έτσι τα κρουστά (2 άτομα) και το πιάνο τοποθετήθηκαν σε δυο πλαϊνά …. θεωρεία. Με μεγάλη μας έκπληξη βλέπαμε όλοι οι θεατές αυτούς τους 3 μουσικούς, όταν δεν ήταν απαραίτητοι στη μουσική επένδυση, να εγκαταλείπουν το πόστο τους για αρκετά λεπτά και να κάνουν ….διαλειμματάκια. ΄Ενας σκηνοθέτης (ή έστω κάποιος οδηγός σκηνής) οφείλει να επισημαίνει τέτοιες αβλεψίες, ορατές από όλους σχεδόν τους θεατές και να επεμβαίνει δραστικά. Και μιλάμε για Εθνικό Θέατρο !…
Οι κακοί χαμηλοί φωτισμοί δεν μας βοηθούσαν να βλέπουμε καθαρά τις εκφράσεις των προσώπων των ηθοποιών, ούτε και τα μουντά σκηνικά αξεσουάρ. Γιατί να τα δεις άλλωστε ; ΄Ηταν, όπως προαναφέραμε, ένα παλαιού τύπου συνολικό κατασκεύασμα. Σε πολλές σκηνές οι φωτισμοί έπρεπε να είναι έντονοι, κυρίως για να προσδώσουν μια “χαρά” στην όλη προσπάθεια των ηθοποιών, αλλά και για να αντιπαραβάλλονται με τις λιγότερο εύθυμες (βλέπε αγωνιώδεις) σκηνές. Το ερασιτεχνικό παίξιμο των βασικών ηθοποιών πρόδιδε την μέτρια εκπαίδευση αλλά και προέλευσή τους, μια και μάθαμε πως προέρχοντο από διάφορα μικρότερα περιφερειακά θέατρα της Σερβίας, όπου η τέχνη της ΄Οπερας μοιάζει να μην είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Οι περισσότεροι δεν είχαν σωστό στήσιμο σώματος επί σκηνής, ούτε και καλή κινησιολογία σε σχέση με τους υπόλοιπους συμπρωταγωνιστές , αφού έμοιαζαν να έπαιζαν σε μια σκηνή Γυμνασίου. Το μόνο που τους έσωζε ήταν οι φωνές τους, αλλά αυτές δεν είναι αρκετές για ένα πλήριες οπερετικό πακέτο.
Το φυλλάδιο-πρόγραμμα ήταν τυπωμένο μόνο στα κυριλλικά, δηλαδή οι υπεύθυνοι Δημοσίων Σχέσεων του Εθνικού Θεάτρου του Βελιγραδίου κρατούν πεισματικά την παράδοση σε ένα τόσο νευραλγικό επικοινωνιακό τομέα, νομίζοντας πως σε μια πασίγνωστη και πολυσύχναστη πλατεία, αυτήν της Δημοκρατίας, δεν θα βρεθούν ξένοι θεατρόφιλοι τουρίστες να θελήσουν να δουν τις παραστάσεις τους, αλλά και να διαβάσουν τα ονόματα των συντελεστών. Μετά βίας βρήκαμε μια ευγενέστατη ταξιθέτρια, η οποία στα δυο διαλείμματα άφησε την κυρίως εργασία της για να μας μεταφράσει στα λατινικά τα ονόματα αυτά…..
΄Οσον αφορά τη σκηνοθεσία της Ιβάνα Ντραγκουτινοβιτς-Μάρισιτς θα πούμε πως δεν είδαμε καμία χάρι, κανένα γκαγκ στις κινήσεις και τους σκηνικούς αλληλοσχετισμούς των ηθοποιών. Είχε, άλλωστε, περιορισμένο χώρο για να τους θέσει σε σωστές συνολικές κινήσεις. Οι χορωδοί τραγουδούσαν αμήχανα (πλην όμως έδειξαν πως έχουν, κι αυτοί, καλές φωνές, ενταγμένες σε πειθαρχημένα σύνολα) ενώ ήταν αρκετά στριμωγμένοι στις γωνίες τους ή πίσω από τους βασικούς ηθοποιούς. Στην αρχή της παράστασης καλυπτόταν ηχητικά από την ορχήστρα (λες και φοβόταν κάτι) αλλά στην συνέχεια το ξεπέρασαν.
΄Οσον αφορά τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, σε αυτόν του Κόμη Αλμαβίβα ήταν ο τενόρος Ντάρκο Τζόρτζεβιτς, ενώ ως Μπαρτόλο είχαμε τον μπάσσο Νεμπόιζα Μπάμπιτς, αμφότεροι συμβατικοί και χωρίς πρόθεση να ξεφύγουν απο τα κλισέ της σκηνοθεσίας και του σκηνικού διάκοσμου (θα λέγαμε μια αρνητική ομοιογένεια). Στο ρόλο της Ροζίνας έδωσε καλά δείγματα τόσο φωνητικά όσο και κινησιολογικά η Νεβένα Μάτιτς (σοπράνο, κοντράλτο, μέτζο-σοπράνο). Σαν Φίγκαρο ο βαρύτονος Ντραγκουτίν Μάτιτς έπαιξε συντηρητικά, δίνοντας περισσότερη σημασία στην φωνητική απόδοση και λιγότερο στην θεατρική. Ακόμη και τα βήματά του επί σκηνής πρόδιδαν πως δεν έχει παρακολουθήσει σωστά μαθήματα υποκριτικής, αφού μάλλον τον ενδιαφέρει μόνο το τραγούδι. Ο μπάσσος Νέναντ Σακόβλεβιτς έπαιξε το ρόλο του Μπαζίλιο, μη καταφερνοντας να ξεφύγει από τη γενική μετριότητα. Για το ρόλο της Μπέρτα είχαμε τη σοπράνο Σβετλάνα Νεστόροβ και σε εκείνο του Φιορέλλο τον μπάσσο Πάβλε Σάρκοβ, πρόσφεραν κάποιες αστείες στιγμές και τίποτε παραπάνω. Αμπρότζιο ήταν ο μπάσσος Μπόζινταρ Κάτιτς, μια αδιάφορη παρουσία.
Η μουσική διεύθυνση ήταν του Τζόρτζιε Στάνκοβιτς. δυναμική και σε σωστούς τόνους. Κατάφερε να συντονίσει χορωδούς, πρωταγωνιστές και μουσικούς, χωρίς να υπερτονίζει κανέναν από αυτούς. Το μοναδικό (διπλό) θετικό στοιχείο της παράστασης : μια σωστή ορχήστρα, που συνόδευε μερικές εξαίσιες φωνές.
΄Ηταν Σαββατόβραδο, το θέατρο ήταν γεμάτο, ο κόσμος έβγαινε στα διαλείμματα με χαμόγελο, άρα επέλεξε μια δύσκολη κατηγορία ψυχαγωγίας για ένα από τα λίγα βράδυα που έχει να διασκεδάσει εβδομαδιαίως, όμως κάποιος πρέπει να τους πει πως κάπου αλλού στην Ευρώπη θα διασκέδαζαν, τέτοια βράδια, σε πιο μοντέρνο επίπεδο. Αυτό που θα τους έκανε σταδιακά και πιο απαιτητικούς θεατές.
Το υπόλοιπο ρεπερτόριο του ιδίου Θεάτρου περιλαμβάνει για φέτος τις παραγωγές : Μαγικός Αυλός – Αϊντα – Τόσκα – Ο δρόμος για τη Δαμασκό – Αντιγόνη – Κάρμεν – Ασπρος Καφές – Η Κυρία με τις Καμέλιες – Ερρίκος ο ΄Εκτος – Σερβική Τριλογία – Η Σπουδαιότητα να Είσαι Τίμιος – Γυάλινος Κόσμος – Η Ορχήστρα – Ο Γάμος – Μικρά Γαμήλια Εγκλήματα – Παίζοντας το Θύμα – Εκπαιδεύοντας τη Ρίτα – Η Παρεξήγηση – Οι Πατριώτες – Ποιος Τραγουδάει Εκεί Πέρα ?