Αρχίζουμε αυτή τη φορά την κριτική μας αντίστροφα, δηλαδή από το τέλος : Οι θεατές σηκώνονται όρθιοι να χειροκροτήσουν, κάτι που δεν το κάνουν σε άλλες παραστάσεις, ούτε κάν στην όπερα (κλασικός χώρος για χειροκροτήματα στα όρθια από το μέσο θεατή). Γιατί σηκώνονται ? Διότι είναι απαίδευτοι θεατρικά και νομίζουν πως χειροκροτούν την ίδια την Σωτηρία Μπέλλου ! Το ίδιο είχε συμβεί και πριν 3 χρόνια, όταν οι τότε θεατές σηκωνόταν όρθιοι στο τέλος να χειροκροτήσουν την Νένα Μεντή ως Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου στο Θέατρο Κήπου και στο Εγνατία ! Στη Μονή Λαζαριστών προχθές νόμιζαν πως είχαν μπροστά τους την ίδια την τραγουδίστρια, αλλά και τους συνθέτες των οποίων τα τραγούδια ακούστηκαν εκείνο το βράδυ !…
Ειδικότερα για την παράσταση στο Θέατρο αυτό : Η σκηνοθέτις αναζήτησε τρόπους να ακουστούν σχετικά τραγούδια όχι δια στόματος Σταμούλη (καλώς, διότι σίγουρα η ηθοποιός αυτή δεν έχει το αντίστοιχο εκτόπισμα φωνής) αλλά μέσα από play back και σκηνοθετικά τρυκ : το ανέβασμα στο κρεβάτι, το σωληνάκι οξυγόνου ως καλώδιο μικροφώνου (τι φοβερά …. εφέ κι αυτά : μια πλήρως εξαντλημένη, σωματικά και ψυχολογικά, γυναίκα να ανεβαίνει σε κρεβάτι για να τραγουδήσει !), το παλιό μαγνητόφωνο, το κράτημα ενός κανονικού μικροφώνου και το κλειστό στόμα της ηθοποιού ….
Στα σκηνοθετικά μικρο-λάθη θα τονίσουμε επίσης πως η νοσοκόμα έμπαινε πάντα από την “πόρτα”, αλλά η Μπέλλου από όπου ήθελε ! Δηλαδή η κ. Ειρήνη Μουρελάτου σεβόταν το άνοιγμα που σχηματιζόταν από τα επιδαπέδια φωτιστικά και μπαινόβγαινε από κεί, αλλά η κ. Σταμούλη τα πηδούσε σαν να μην υπήρχαν (ακόμη και αναμμένα !). Επίσης, κάποια στιγμή η κ. Σταμούλη γδύνεται επί σκηνής για να αλλάξει ρούχα και μας δείχνει ένα κορμί αρυτίδιαστο, ενώ το πρόσωπο ήταν γέρικο, το ίδιο και ο ρόλος που υποδυόταν. Αν παρουσιάζεις έναν ήρωα επί σκηνής σε μια χρονική στιγμή της ζωής του, ή θα αλλάξεις τον τίτλο και τα ονόματα του έργου (όπως έγινε π.χ. με τις δυο ταινίες για τη ζωή του Ωνάση) ή θα τον παρουσιάσεις ακριβώς όπως ήταν ! Και γιατί η κ. Σταμούλη να μην αλλάζει ρούχα πίσω από ένα παραβάν ή στο σκοτάδι ?
Θα θέλαμε επίσης να ακούσουμε περισσότερα τραγούδια και λιγότερα κείμενα, μια και πολλά από αυτά επαναλαμβανόταν (το πολλαπλό κτύπημα στην κοιλιά της Μπέλλου από τον Βαγγέλη), ενώ αρκετές πληροφορίες που ακούγαμε από την ηθοποιό για τη ζωή της Μπέλλου ήταν μηδαμινές σε ουσία σε σχέση με την αξία των τραγουδιών, αλλά και τα όσα πραγματικά πέρασε στα χρόνια που έζησε. ΄Ηταν θέμα διακριτικότητας και σεβασμού στο πρόσωπο μιας νεκρής ; Τότε γιατί παρουσιάστηκαν άλλα, χειρότερα από αυτή τη ζωή ? Και γιατί ακούστηκαν κατηγορίες για άλλα πρόσωπα, που επίσης είναι πλέον νεκρά ? Μέχρι που έφτασαν τα όρια διακριτικότητας που έβαλε η Μπέλλου στην κ. Αδαμίδου πριν πεθάνει και πόσες φορές τα ξεπέρασε η τελευταία, αλλά και οι δυο μέχρι στιγμής σκηνοθέτες (Αθήνα-Θεσ/νίκη), στις προσαρμογές του θεατρικού αυτού έργου ?
Θα μπορούσε να επιχειρηθεί διασύνδεση κάποιων στίχων των τραγουδιών με την ζωή της Μπέλλου ; Νομίζουμε πως σε μερικά ναι, έτσι θα βλέπαμε ένα μικρό αριστούργημα. Αν η κ. Αδαμίδου θέλησε να μας παραδώσει ένα κείμενο πάνω στη ζωή της Μπέλλου, αναρωτιόμαστε γιατί να μείνει σε τόσα λίγα στοιχεία από τη ζωή αυτή, αλλά και να επιμείνει σε άσκοπες επαναλήψεις μικρο-ιστοριών ….
Επίσης δεν ξέρουμε αν το ΚΘΒΕ είναι ακόμη σεμνότυφο και απαγορεύει πολλές βρισιές επί των σκηνών του, αλλά εδώ ακούσαμε πολύ λίγες και μόνο στην αρχή. Νομίζουμε δηλαδή πως δεν θα σοκαριζόμασταν (αντιθέτως θα μπαίναμε πιο βαθιά στην ψυχοσύνθεση της Σωτηρίας) αν αυτές ήταν διάσπαρτες σε όλη την παράσταση !
Στο στυλιστικό μέρος : δεν δείχνεις τα γεράματα με μια μόνιμη καμπούρα, ούτε με τετράγωνα γυαλιά εποχής. Μια γυναίκα που μπαίνει σε νοσοκομείο με προβλήματα στον λάρυγγα έχει φωνή βαριά, ακανόνιστη, με ηχητικούς σπασμούς και φανερή αδυναμία να μιλήσει καθαρά. Τίποτε από αυτά δεν είδαμε και αναρωτιόμαστε και πάλι αν ήταν θέμα σκηνοθέτιδος να το σκεφτεί ή ηθοποιού να το καταφέρει …. Μήπως εφαρμόσθηκε εδώ η αρχή “μιλάμε όπως θέλουμε ή μπορούμε”, χάρις στους άγραφους και παρεξηγημένους κανόνες των θεατρικών συμβάσεων ?
Γενικά όμως η κ. Σταμούλη έκανε το καλύτερο δυνατό που της επέτρεψαν το κείμενο και η σκηνοθεσία. Είχε σωστές παύσεις, ηχηρά βλέμματα, ισορροπημένη κίνηση στο χώρο που τον εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο, ήτοι σε κάθε γωνιά του. Διαφωνούμε μόνο με τον τρόπο που εκινείτο σε όλο το μήκος και πλάτος της τετράγωνης σκηνής, ήταν κινήσεις περισσότερο ενός ανθρώπου κουρασμένου και λιγότερο άρρωστου ή γερασμένου, που μάλιστα σε λίγες ώρες θα υποστεί μια τελευταία κρίσιμη εγχείρηση….Ειδικά στις εγέρσεις από τις καρέκλες ή το κρεβάτι ήταν απλά μια σαραντάχρονη ταλαιπωρημένη γυναίκα….
Η κ. Ειρήνη Μουρελάτου δεν μας έπεισε απόλυτα σαν νοσοκόμα, διότι θα περιμέναμε πιο πολλά “τικ και νεύρα” του επαγγέλματος, οφειλόμενα στο κουραστικό ωράριο και την διαρκή ενασχόληση με αρρώστους. ΄Ηταν πολλές φορές μια φοβισμένη γραμματέας σε εξαγωγική επιχείρηση παρά νυχτερινή σε νοσοκομείο. Επίσης η σταδιακά αναπτυσσόμενη φιλική σχέση της με την Μπέλλου πέρασε περισσότερο μέσα από τα όσα έλεγε και λιγότερο από τις κινήσεις, τα αγγίγματα και τα βλέμματα, ειδικά απέναντι σε μια τόσο μεγάλη προσωπικότητα. Ο τόνος της φωνής της στις απαγορεύσεις της προς την Μπέλλου ήταν του στυλ “κάντε ότι θέλετε αρκεί να μη χάσω τη δουλειά μου”, παρά μιας δυναμικής νοσοκόμου προς την ιδιότροπη, κουραστική, ασθενή της. Και το ένδυμά της αψεγάδιαστο ! Καλά καμία ταλαιπωρία δεν υφίστανται αυτά τα ρούχα στα νοσοκομεία, όλες πεντακάθαρα ατσαλάκωτα μοντελάκια είναι ?
Στο τέλος της παράστασης κατεβαίνει το φωτιστικό από την οροφή προς το προσκέφαλο του κρεβατιού, αλλά χωρίς λόγο, διότι αφενός ο συμβολισμός δεν είναι επαρκής, αφετέρου διότι την ίδια ώρα οι δυο ηθοποιοί εκτελούν ένα πολύ δυνατό φινάλε, που μας συγκίνησε. Το κατέβασμα αυτό θα έπρεπε να συμβαίνει σε άλλες χρονικές στιγμές, με περισσότερες διασυνδέσεις με την ψυχολογική κατάσταση της Μπέλλου. Το φινάλε είναι η περιφορά της Μπέλλου σε τέσσερις ρόδες σε όλη την έκταση της σκηνής από τη νοσοκόμα, παράλληλα με το άκουσμα του τραγουδιού “Θα με δικάσει ο κούκος και τ’αηδόνι”…. Η αναμμένη γυάλινη σφαίρα στα χέρια της όμως τι σήμαινε ? Πολύ “δυνατό” σκηνικό αντικείμενο μέσα στο σκοτάδι, χωρίς όμως ανάλογη συσχέτιση με τα άλλα ισχνά θεατρικά σημεία στην υπόλοιπη παράσταση ….
Σαν επίλογο θα κάνουμε κάτι αντίστοιχο με την αρχή αυτού του κειμένου : θα μιλήσουμε για τα ΠΡΙΝ της παράστασης και ειδικότερα για την αφίσα, την οποία δεν μπορέσαμε να αναλύσουμε σημασιολογικά : τι σημαίνει η μικρή τηλεόραση στα πόδια της Μπέλλου ? ΄Αλλο ένα διαφημιστικό τρυκ για την προσέλκυση του κοινού ? Το ίδιο ακατανόητο με την προαναφερθείσα σφαίρα ! Ως πότε θα προσελκύουμε το κοινό με πολλά υποσχόμενα, αλλά και ακαταλαβίστικα μηνύματα ?
Υπόλοιποι συντελεστές :
Σκηνικά-Κοστούμια: Όλγα Χατζηιακώβου
Φωτισμοί: Μαρία Λαζαρίδου
Μουσική επιμέλεια: Χριστίνα Χατζηβασιλείου
Ηχητική επιμέλεια: Γιάννης Πειραλής
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Λαζαρίδου
Οργάνωση παραγωγής: Μarleen Verschuuren