Η Κυρία Θεοδοσία Σβολάκη είναι μια καταξιωμένη εκπαιδευτικός, πανελληνίως γνωστή στον χώρο του εκπαιδευτικού κουκλοθεάτρου με καλλιτεχνικές ανησυχίες. Πρόσφατα -και σε συνεργασία με την Πολιτιστική Εταιρία Εκπαιδευτικών Ν. Κιλκίς – μας χάρισε μια υπέροχη παράσταση, τον «Φεγγαροσκεπαστή», ένα μίγμα κουκλοθεάτρου και μαύρου θεάτρου. ΄Ετσι δεν χάσαμε την ευκαιρία να της θέσουμε ορισμένες ερωτήσεις σχετικές με την δουλειά της, αλλά και όλη την εμπειρία της στον χώρο.
Συνέντευξη στον Σταμάτη Γαργαλιάνο
Κυρία Σβολάκη πόσα χρόνια ασχολείστε με το Κουκλοθέατρο και το Μαύρο Θέατρο ;
Το κουκλοθέατρο το γνώρισα πριν από 55 χρόνια, όταν σπούδαζα Οδοντιατρική. Τότε μια ομάδα συμφοιτητών μου, μου ζήτησε να τους βοηθήσω σαν ενδυματολόγος κουκλών, στο πρώτο έργο που ανέβαζαν, ένα ανατολίτικο παραμύθι. Ως τότε δεν είχα δει ποτέ μου κουκλοθέατρο, και τα παιδιά αυτά, όλα αγόρια, είχαν δει λίγες βδομάδες πριν, για πρώτη φορά και είχαν παρακολουθήσει ένα μάθημα κουκλοθεάτρου (μίνι σεμινάριο). Μαζί φτιάξαμε τις κούκλες, μόνη μου τις έντυσα, πάνω στο δικό τους σενάριο και ήμουν βοηθητικό προσωπικό στην παράσταση, που ήταν μαγική. Μαγεύτηκα στην κυριολεξία και ένοιωσα και «μάγισσα», αφού σαν το μοναδικό κορίτσι της παρέας τους, είχα την ευκαιρία να επικοινωνώ με μικρά παιδιά. «Μάγισσα» και μαγεμένη από τα έκθαμβα μάτια των παιδιών, παράτησα την Οδοντιατρική κι έγινα Νηπιαγωγός, για να μπορώ να νοιώθω καθημερινά η ίδια μαγεμένη από τα παιδικά ματάκια. Μια θητεία 55 ετών, ενώ είναι πολύ μεγάλη, δεν κατάφερε να με κάνει να νοιώσω κορεσμό. Με το μαύρο θέατρο ασχολούμαι εδώ και 18 χρόνια.
Πού έχετε σπουδάσει τα αντικείμενα αυτά ;
Δεν έχω σπουδάσει κουκλοθέατρο, αφού δεν υπάρχει σχολή στην Ελλάδα, έχω όμως παρακολουθήσει πάρα πολλά σεμινάρια και φεστιβάλ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Κυρίως όμως οι δικές μου ανησυχίες, οι πειραματισμοί μου, η συνεχής έρευνα και η συνεργασία μου με το Κρατικό Κουκλοθέατρο της Φιλιππούπολης στην Βουλγαρία στάθηκαν το δικό μου “Πανεπιστήμιο” και μου έδωσαν τη δυνατότητα να διδάξω για 25 χρόνια σε σχολές επιμόρφωσης δασκάλων και νηπιαγωγών και σε σεμινάρια σε όλη τη χώρα.
Πότε ξεκίνησε η συνεργασία σας με τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών Ν. Κιλκίς ; Πόσα έργα έχετε παρουσιάσει ως τώρα μαζί τους ;
Η συνεργασία μου με το σύλλογο Εκπ/κών Ν. Κιλκίς ξεκίνησε το 1992, αλλά τα πρώτα χρόνια σκηνοθετούσα παιδιά -ζωντανές κούκλες- κάτι που ήταν μια υπέροχη εμπειρία. Παράλληλα, άρχισα να παίζω στην αρχή και να σκηνοθετώ κουκλοθέατρο το 1996, αφού πρώτα δημιουργήθηκε ένας πυρήνας κουκλοθεάτρου από εκπαιδευτικούς. Μαζί τους έχω ανεβάσει 5-6 έργα παιδικού θεάτρου (Οδυσσεβάχ, ο Θαυμαστός μάγος του ΟΖ, Μορμόλης, Ελίζα, Τα γουρουνάκια κουμπαράδες και άλλα) και αρκετά κουκλοθεατρικά (Του Ψαρά το Παιδί, Το όνειρο του Σκιάχτρου, Μέσα στο νερό δασκάλα, Ο Θαυμαστός Μάγος ΟΖ, Πινόκιο, Το Μαγικό Λυχνάρι, Ο Τριγωνοψαρούλης και το τελευταίο, Ο Φεγγαροσκεπαστής).
Στα δύο πρώτα έπαιζα τον πρωταγωνιστικό ρόλο για να εμψυχώσω την ομάδα και μετά μόνο σκηνοθετούσα.
Έχω γράψει τα σενάρια από τα: Του Ψαρά το παιδί, ο Τριγωνοψαρούλης και ο Φεγγαροσκεπαστής και με την τεχνική του μαύρου θεάτρου έχουμε ανεβάσει τα: Μέσα στο νερό δασκάλα, Ο Θαυμαστός μάγος ΟΖ, ο Τριγωνοψαρούλης και το τελευταίο : ο Φεγγαροσκεπαστής.
Πόσο διάστημα εργαστήκατε με την ομάδα αυτή για τον “Φεγγαροσκεπαστή” ; Ποια τα κυριότερα εμπόδια που συναντήσατε ;
Η ομάδα εργάστηκε λίγο, χωρίς εμένα, μόνο με τον Δημήτρη Σακατζή, από τα μέσα Μαΐου μέχρι τα μέσα Ιουνίου κυρίως στους χαρακτήρες και στις φωνές και από τις αρχές Σεπτεμβρίου ταυτόχρονα και με τους δυο μας, μέχρι τις 10 Οκτωβρίου που ήταν έτοιμο. Βέβαια δεν παίχθηκε τότε, γιατί μετατέθηκε το γνωστό σε όλους Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας του Κιλκίς για τις αρχές Δεκεμβρίου. Οι συγκεκριμένες κούκλες ήταν πρωτόγνωρες για όλους μας, έτσι ζητήσαμε από την σκηνογράφο μας στην Βουλγαρία να κάνει ειδικές κατασκευές. ΄Επρεπε να ανακαλύψουμε τον τρόπο κίνησής τους και έκφρασής τους, τα δε σκηνικά ήταν ελάχιστα και καθόλου λειτουργικά, έπρεπε να τα διορθώσω και υπερτριπλασιάσω, δουλειά δύο μηνών.
Τα κυριότερα προβλήματα ήταν τεχνικής φύσεως, το έργο έχει πολλές φανταστικές κινήσεις στο χώρο (πετάγματα, ανεβάσματα, πτώσεις) που έπρεπε να συντονισθούν με τους ανάλογους ήχους και τη μουσική όπως και οι εναλλαγές από το φωτισμένο θέατρο, στο μαύρο θέατρο, έπρεπε να είναι εναρμονισμένες. Στο Κιλκίς αυτά έγιναν στο Συνεδριακό Κέντρο του Δήμου, όπου έγιναν κι όλες οι πρόβες, γι αυτό νοιώθουμε την υποχρέωση να ευχαριστήσουμε τον αντιδήμαρχο Πολιτισμού για την παραχώρηση, την ανοχή και την εξυπηρέτηση.
Πολλές δυσκολίες βρήκαμε κατά την μεταφορά του έργου την Κυριακή στο Πολιτιστικό Κέντρο “Χρήστος Τσακίρης” του Δήμου «Παύλος Μελάς», όπου έπρεπε να στήσουμε μέσα σε 2 ώρες, αλλά τα καταφέραμε έστω και με αρκετό άγχος.
Συνεργαστήκατε, λοιπόν, φέτος με τον σκηνοθέτη κ. Δημ. Σακατζή. Πώς πήγε η συνεργασία αυτή ;
Η συνεργασία με τον καταξιωμένο και ικανότατο ηθοποιό και σκηνοθέτη Δημήτρη Σακατζή ήταν άψογη, υπέροχη, ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο, προσωπικά εγώ κι η ομάδα μου μάθαμε πολλά μυστικά του θεάτρου, κι εκείνος του μαύρου θεάτρου.
Η ευλυγισία του κι η εφευρετικότητα του έλυσαν δύσλυτα τα προβλήματα για μένα και οι παρατηρήσεις του βοήθησαν πολύ στη λειτουργία της ομάδας.
Από πού αντλείτε τη θεματολογία σας ;
Προσφέρουμε θέαμα για παιδιά, άσχετα αν ενθουσιάζονται και οι μεγάλοι. Τα θέματα μας αντλούνται από όμορφα παραμύθια, κυρίως, με πολλές εικόνες, με πολλά και χρήσιμα μηνύματα, με χιούμορ, με μαγικά απρόοπτα, με φανταστικές καταστάσεις, που να παίρνουν μαζί τους την παιδική φαντασία και να την ταξιδεύουν. ΄Ημασταν η αφορμή να δημιουργηθεί το Διεθνές Φεστιβάλ Κουκλοθεάτρου και Παντομίμας Κιλκίς πριν 18 χρόνια, ένα φεστιβάλ που το αγαπήσαμε, το στηρίξαμε και στο οποίο συμμετείχαμε με πολλά έργα μας, από την αρχή της λειτουργίας του μέχρι σήμερα, δηλαδή με τον φανταστικό μας Φεγγαροσκεπαστή.
Τα δύο τελευταία χρόνια ατόνησε λίγο, αλλά ελπίζουμε του χρόνου, το 19ο φεστιβάλ, θα ξαναβρεί την αίγλη του.
Βλέπετε τον εαυτό σας να ασχολείται στο μέλλον και με άλλα είδη θεάτρου όπως μαριονέττες, ντενεκεδούπολη κλπ. ;
Έχω ασχοληθεί μαζί με την ομάδα μου με διάφορα είδη κούκλας, όλα τα έργα μας έχουν διαφορετικές κούκλες. Στο Παιδί του Ψαρά παίξαμε με γαντόκουκλες, στο Όνειρο του Σκιάχτρου χρησιμοποιήσαμε γιγαντόκουκλες, γαντόκουκλες και μάσκες, στο Μέσα στο νερό Δασκάλα και στον Τριγωνοψαρούλη παίξαμε με μεγάλες κούκλες τύπου μαρότας, ενώ στον Πινόκιο και στο Μαγικό Λυχνάρι με αρθρωτές κούκλες τύπου μπουρέκου. Με μαριονέττες παίξαμε τον Θαυμαστό Μάγο Οζ και τώρα τον Φεγγαροσκεπαστή που τον παίζουμε με αρθρωτές μονοδιάστατες κούκλες, τύπου καρτούν. Μας αρέσουν οι προκλήσεις και οι δυσκολίες σε κάθε νέο τύπο κούκλας. Μας εξιτάρουν και απολαμβάνουμε το αποτέλεσμα.
Όσο για τη Ντενεκεδούπολη, που έχει υπέροχα μηνύματα, αλλά ελάχιστο βαθμό δυσκολίας στην φαντασμαγορία, προτείνουμε να την χρησιμοποιήσουν οι νηπιαγωγοί κι οι δάσκαλοι μαζί με τα παιδιά τους στο σχολείο.
Η Πολιτιστική Εταιρία Εκπαιδευτικών Ν. Κιλκίς κατά καιρούς έχει οργανώσει εργαστήρια κουκλοθεάτρου και Μαύρου Θεάτρου για εκπαιδευτικούς, καθώς και κατασκευής κούκλας για παιδιά.
Η εταιρία αυτή προτίθεται να δημιουργήσει δανειστική κουκλοθήκη, όταν θα της παραχωρήσω τις πάνω από 250 χειροποίητες κούκλες μου.
Με την ομάδα κουκλοθεάτρου προσπαθούμε και ελπίζουμε να πάμε την τέχνη του Κουκλοθεάτρου όλο και πιο ψηλά σε κάθε παράσταση μας.
Κυρία Σβολάκη σας ευχαριστώ για την όμορφη συνέντευξη.
Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ και ελπίζουμε να σας βλέπουμε στις παραστάσεις μας.
cityculture.gr/ γράφει ο Σταμάτης Γαργαλιάνος