Blue moon,
You saw me standing alone
Without a dream in my heart
Without a love of my own”
Η μουσική σε όλες τις ταινίες του Γούντυ Άλεν είναι κυρίαρχη και επενδύει το έργο μοναδικά. Εδώ η μελωδία του «Blue Moon» εμπλέκεται στο παραλήρημα της Μπλάνσετ στο πικρό μα αναμενόμενο φινάλε του έργου.
«Ερωτεύτηκα το όνομα Τζάσμιν» λέει ο άντρας της. Είναι η ατάκα στην αρχή του έργου όπου σε ένα από τα συνηθισμένα χλιδάτα δείπνα ξαναδιηγείται με το ίδιο μονότονο, ανάλαφρο στυλ την αρχή της γνωριμίας τους. Μόνο που και το όνομα ήταν και αυτό ψεύτικο όπως όλη η ζωή της ένα ψέμα, μια απατηλή ψευδαίσθηση. It’ s just an illusion; Πού είναι η αλήθεια και πού το ψέμα; Ποια από τις δύο Τζάσμιν είναι η αληθινή ή και οι δύο είναι ένα και το αυτό όπως όλοι μας που κουβαλάμε εαυτούς πολλούς που αντιμάχονται ο ένας τον άλλο;
Ο Γούντυ Άλεν επιστρέφει με μια νέα και διαφορετική ταινία με μια υπέροχη Κέιτ Μπλάνσετ και με ένα άκρως επίκαιρο θέμα. Αυτό της οικονομικής κρίσης, με όλες τις βίαιες ανατροπές που δημιουργεί στη ζωή των ανθρώπων. Και οι τέτοιου είδους ανατροπές είναι κάτι που τα τελευταία χρόνια βιώνουμε όλο και περισσότερο. Πόσο αλήθεια είναι εύκολη η προσαρμογή και η ευελιξία σε ένα νέο τελείως διαφορετικό κοινωνικό και οικονομικό στάτους;
Είναι στιγμές που η ταινία θυμίζει τον κυνισμό του «μαζί τα φάγαμε» αλλά σε πιο εκλεπτυσμένο και νεοϋρκέζικο στυλ αλά Γούντυ Άλεν. Η ηρωίδα του Γούντυ Άλλεν είναι η ενσάρκωση αυτής της φιλοσοφίας, που όμως φευ, οδηγεί σε μια τέτοια αιφνίδια ανατροπή. Διαλύεται ο γάμος της, χάνει σύζυγο, γιο, περιουσία, κοινωνικό στάτους και αναγκάζεται να τα μαζέψει όλα πηγαίνοντας να ζήσει από Νέα Υόρκη στο Σαν Φραντσίσκο, στο σπίτι της «λαϊκής» αδελφής της. Η προσαρμογή από τις αριστοκρατικές επαύλεις, τα πολυτελή αυτοκίνητα, τα ταξίδια ανά τον κόσμο, την υψηλή αισθητική, που το χρήμα εύκολα σου δημιουργεί, είναι δύσκολη έως ακατόρθωτη.
Με αλλεπάλληλα φλας μπακ ο Γούντυ Άλεν αφηγείται την κοσμική, κενή, ρηχότατη ζωή της στην οποία αφέθηκε κλείνοντας τα μάτια σε οτιδήποτε θα της χαλούσε τη ζαχαρένια ζωή περιφέροντας τη ματαιοδοξία και τον ναρκισισμό της σε ένα περιβάλλον που μας ξυπνά οικείες μνήμες (αν και η αισθητική της Παρκ Άβενιου δεν συγκρίνεται ούτε με Εκάλες ούτε με Διονυσίου Αεροπαγίτου. Καταραμένες καταβολές όλο σε φθηνιάρικο βλαχομπαρόκ το αντιστρέφουν) .
Η Τζάσμιν είναι μια εύθραυστη, νευρωτική ηρωίδα που μοιάζει να συνεχίζει την παράδοση των νευρωτικών και αδύναμων ηρωίδων του Τένεσσι Ουίλιαμς, από τον οποίο σαφώς εμπνέεται ο Γούντυ Άλεν. Γυναίκες που αδυνατούν να προσαρμοστούν στη ζωή, και μένουν προσκολλημένες σε ένα ένδοξο και ασφαλές παρελθόν αφήνοντας τη ζωή να χάνεται και να κατρακυλά μέσα από τα χέρια τους. Οι δυο αδελφές στην ταινία του Γούντυ Άλεν, η Τζασμίν και η Τζίντζερ θυμίζουν έντονα τις αδελφές του «Λεωφορείον ο Πόθος», τη Μπλανς Ντιμπουά (ανεπανάληπτη η Μπλανς της Βίβιαν Λη αλλά και της δικής μας αξέχαστης ΄Ελλης Λαμπέτη. Στο ραδιόφωνο ερμηνεύθηκε από την Μελίνα Μερκούρη) και τη down to earth Στέλλα.
Ο Γούντυ Άλεν εμπνέεται από τις γυναίκες της οθόνης του και πράγματι τις αναδεικνύει σε ρόλους δυνατούς. Ας μην ξεχνάμε τις προηγούμενες δυνατές ηρωίδες του: Μία Φάρροου, Σκάρλετ Γιόχανσον, Νταϊάν Κίτον. Εδώ η ταινία χτίζεται πάνω στην Μπλάνσετ που θέτει δυναμικά υποψηφιότητα για Όσκαρ.
Η Τζάσμιν της Κέιτ Μπλάνσετ είναι ένα πλάσμα που σου δημιουργεί ανάμικτα συναισθήματα. Οίκτος, συμπόνια, θυμός, εναλλάσσονται. Κυρίαρχο βέβαια είναι ότι συχνά θέλεις να της δώσεις δυνατό χαστούκι για να την ξυπνήσεις από τον λήθαργο της απάθειας, της απραγίας της, της παθητικότητάς της, του περασμένα μεγαλεία και διηγώντας τα να κλαις. Το αλκοόλ, τα ηρεμιστικά και αντικαταθλιπτικά, οι νευρώσεις, κυριαρχούν καθώς είναι σύμφυτα με την εικόνα και το κυρίαρχο life style.
Η Τζάσμιν! Δεν ξεχωρίζει το ψέμα από την αλήθεια το οποίο χρησιμοποιεί ως τον δικό της τρόπο άμυνας στη σκληρή ζωή, μαζί με την ειρωνεία, τον σνομπισμό, τις συνεχείς επικρίσεις των άλλων, την πλήρη αδιαφορία για τα αισθήματά τους, τις συνεχείς απαιτήσεις καθώς έχει μάθει και θεωρεί ότι όλα της ανήκουν. Η Τζάσμιν με επάγγελμα; Σύζυγος πολυτελείας! Γι’ αυτό δεν σπούδασε, δεν πάλεψε ποτέ να έχει μια δική της ζωή, δικούς της στόχους, αξιοπρέπεια, ζωή, ζωή αληθινή.
Το τραγικό τέλος είναι αναπόφευκτο καθώς δεν κάνει τίποτε για να το αντιστρέψει αλλά αντίθετα με επιμονή και ψυχαναγκαστική προσήλωση το σκαλίζει και το αναμασά. Δεν ήξερε, δεν ρώταγε, δεν ήθελε να μάθει από πού προέρχονταν τα λεφτά της παραμυθένιας ζωής, τα λεφτά που την κακομάθαιναν. Δεν ήθελε να δει τις ασύστολες, μπροστά στα μάτια της απιστίες του συζύγου της καθώς βολευόταν στην ανέμελη ζωή. Ωσπου; Ώσπου ο άντρας της ερωτεύεται ειλικρινά κάποια και τότε στην εκδικητική της μανία δεν διστάζει να τους καταστρέψει όλους και όλα….
Ο Γούντυ Άλεν για πρώτη φορά επικεντρώνεται στους δύο αυτούς διαφορετικούς κοινωνικούς κόσμους και για πρώτη φορά η εργατική τάξη και οι χαρακτήρες της κερδίζουν πόντους καθώς αυτοί τουλάχιστον αισθάνονται, γελούν, παλεύουν, μαλώνουν, βρίζονται και τελικά ΖΟΥΝ και επιζούν.
Ε
ξαιρετικοί όλοι οι ηθοποιοί σε πρωτεύοντες και δευτερεύοντες ρόλους με κορυφαία βέβαια την ερμηνεία της Μπλάνσετ. Πολύ δυνατή και η ερμηνεία της Τζίντζερ (Σάλι Χόκινς, η οποία είχε συνεργαστεί με τον Άλεν στο Όνειρο της Κασσάνδρας). Αλλά και οι ανδρικοί ρόλοι είναι εξαιρετικοί. Άλεκ Μπάλντουιν στον ρόλο του χορηγού συζύγου της Τζάσμιν, Μπόμπι Καναβάλε στον ρόλο του λαϊκού φίλου της Τζίντζερ. Εξαιρετική η παρουσία του Μαξ Κάσελα σε έναν μικρό αλλά απολαυστικό ρόλο.
Ο Γούντι Άλεν κτίζει μια «πραγματική ταινία» μακριά από ότι έχει δημιουργήσει στο παρελθόν. Μετουσιώνει και αφομοιώνει δημιουργικά την κληρονομιά που έχει αποκτήσει και μας αφήνει παρακαταθήκη μια από τις πιο ολοκληρωμένες δραματουργικά ταινίες που θα μείνουν κλασικές.
Εξαιρετική όπως πάντα στις ταινίες του Άλεν η μουσική επένδυση. Ο Γκέρσουιν του πάει πολύ. Ειδικά σε αυτή την πικρή μα με δόσεις λεπτού γουντιαλενικού σαρκασμού ταινία. Αλλά και ο Άρμοστρονγκ, ο Τζίμι Νουν και ο Κινγκ Όλιβερ με όλες εκείνες τις τζαζ μελωδίες που αναδύουν άρωμα Νέας Υόρκης.
Εξαιρετική βέβαια είναι όλη η ταινία! Όλη την ώρα νιώθεις ότι όλο αυτό κάπου το έχουμε ξαναδεί, το ξαναζήσαμε, το ξέρουμε, μας είναι οικείο. Μια ζωή αναλωμένη και επενδυμένη σε λουί βιτόν βαλίτσες (σκάφη, καγιέν, μερτσέντες, πρώτα τραπέζια πίστα). Δικοί μας ήρωες, γείτονες, φίλοι, ο εαυτός μας που μας κλείνει συνωμοτικά το μάτι.
Η τσάντα θρύλος Κέλλυ της Hermes, που όλη την ώρα κρατά η ηρωίδα στο χέρι, είναι η άλλη πρωταγωνίστρια της ταινίας. Θαρρείς και έχει μετατραπεί σε χειροπέδα στο χέρι της, προέκταση και σύμβολο μιας ζωής. Ανοίγει και κλείνει απεγνωσμένα, της πέφτει από τα χέρια, όπως και η ζωή της. Είναι τελικά όλη η ζωή της ιδιοκτήτριάς της μέσα σε αυτήν. Μέσα στην τσάντα έχει κρύψει όλη τη ζωή της, ανάκατη όπως τα πράγματα που ποτέ δεν μπορεί να βρει. Μέσα από αυτήν βγαίνουν τα αντικαταθλιπτικά μιας ολόκληρης απατηλής κοινωνίας.
Φεύγοντας από το θερινό σινεμά αφέθηκα να κοιτώ για ώρα τη λουί βιτόν στο δικό μου χέρι.
Το σανέλ ήταν ζεστό για σήμερα…