Παγκόσμια πρεμιέρα από το Κ.Θ.Β.Ε.
Η παρουσίαση του έργου προηγήθηκε σε θέατρο των Αθηνών, έναν χρόνο νωρίτερα, ως θεατρικό αναλόγιο. Ως παράσταση ανεβαίνει για πρώτη φορά παγκόσμια από το Κ.Θ.Β.Ε. σε σκηνοθεσία Δημήτρη Σακατζή.
Πρόκειται για πολιτική κωμωδία εμπνευσμένη από την πρόσφατη οικονομική κρίση σε χώρες όπως η Ισπανία και η Ελλάδα. Τίτλος – δάνειο από το περίφημο έργο του CAIN JAMES: «Ο ταχυδρόμος κτυπάει πάντα δύο φορές». Το κλασικό βιβλίο, όπου συναντάται το νουάρ μυθιστόρημα με το ερωτικό πάθος, το οποίο διασκευάστηκε τέσσερις φορές για τον κινηματογράφο και το μιμήθηκαν δεκάδες συγγραφείς και σκηνοθέτες.
Εδώ βρίσκουμε μετάλλαξη της υπόθεσης από τραγωδία σε κωμωδία και διαφοροποίησή της από ερωτικό τρίγωνο σε πολυπρόσωπη κατάσταση δίχως πόθο, αλλά με πάθος για έναν ουτοπικό σκοπό. Είναι ένα υβρίδιο φαντασίας και πραγματικότητας, βγαλμένο από τη μήτρα της μεταπολεμικής Ισπανίας και – από σύμπτωση – της Ελλάδας, που αναζητά έμπνευση, φαντασία και διέξοδο από τον ζόφο της οικονομικής ύφεσης. Βερσιόν χιουμοριστική μεν, αλληγορική δε. Το σαφές επακόλουθο: η αμηχανία των ανθρώπων μπροστά σε ένα ισχυρό οικονομικό σύστημα και η δυσκολία τους να μετατρέψουν την οργή τους σε ουσιώδη πολιτική πράξη.
Υπόθεση
Η Μάργα και ο Μπαρτ, δύο απολυμένοι υπάλληλοι, αποφασίζουν να απαγάγουν τον μεγαλύτερο τραπεζίτη της χώρας, τον Ρομπλέδο, με ουμανιστικό σκοπό να απαιτήσουν ελαφρύνσεις από τις τράπεζες για όλον τον κόσμο. Τον κρύβουν σε ένα μυστικό χώρο του διαμερίσματός τους. Λίγο αργότερα τον υποχρεώνουν να μιλήσει μπροστά στην κάμερα του υπολογιστή και να καλέσει τους συναδέλφους του τραπεζίτες να ικανοποιήσουν τα αιτήματα των απαγωγέων, οι οποίοι είναι θύματα οικονομικής κρίσης. Ωστόσο, το skype μένει ανοιχτό με αποτέλεσμα η κομμώτρια της πολυκατοικίας, η Γιασμίν, να δει τον Ρομπλέδο. Κομμώτρια και κλειστό στόμα δεν συμβιβάζονται κι έτσι, η κατάσταση ξεφεύγει πια από τον έλεγχο των δύο απαγωγέων και οδηγείται σε απρόβλεπτες ξεκαρδιστικές εξελίξεις.
Αναγνωρίζω ότι το χρέος του πνευματικού ανθρώπου γίνεται πολλαπλάσιο σε ώρες κρίσης. Κρίσης ιδεών, αρχών, θεσμών, δικαιωμάτων. Τότε έχει καθήκον ο πνευματικός άνθρωπος να δράσει, να μιλήσει, ν’ αγωνιστεί, να υπερασπίσει όσα έχει κατακτήσει, να φωτίσει τους εθελοτυφλούντες , να νικήσει τους νωθρούς, να γαλβανίσει τους ενθουσιώδεις, να ξεσκεπάσει τους ψεύτες, να καταγγείλει τους επιτηδείους.
Εν προκειμένω, οι συγγραφείς και η σκηνοθεσία υπαινίσσονται στην παράσταση το «ρίψασπις είναι ο δειλός, ραγιάς είναι ο υποτελής στο σύστημα».
Η παράσταση
Οι Ισπανοί συγγραφείς γράφουν ένα σύγχρονο έργο κοινωνικοπολιτικό, ευφυώς καλυμμένο από τον μανδύα της κωμωδίας. Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Σακατζής διασκευάζει το κείμενο και δομεί την παράσταση σαν ένα ευφάνταστο, διδακτικό παραμύθι. Έμπειρος θεατρίνος ο ίδιος, συναντά στη γραμμή του τον Γάλλο Ζωρζ Φεντώ της Μπελ Επόκ, μπλέκει με τον Ιταλό Κάρλο Γκολντόνι της Κομέντια Ντελ Άρτε, εμπνέεται από τα καλοκαιρινά νυχτερινά όνειρα του Άγγλου Γουίλιαμ Σαίξπηρ και ανακατεύεται θαρραλέα και με ελληνικά συγγραφικά δίδυμα, όπως Ρήγας- Αποστόλου, Ρέππας- Παπαθανασίου, ώστε οι παρεξηγήσεις, οι κωμικοτραγικές καταστάσεις και οι ανατροπές, να απογειώσουν την παράσταση.
Η σκηνοθεσία δεν είχε λόγο να καταφύγει στο γκροτέσκο, στο εντυπωσιακό περιτύλιγμα κι άφησε τον καλοκουρδισμένο θίασο να οργώσει τη σκηνή, χωρίς καμία οικονομία ούτε σε κίνηση ούτε σε έκφραση. Εξαιρετικοί οι τέσσερις ηθοποιοί του Κ.Θ.Β.Ε. που ενσαρκώνουν τόσο εύστοχα, τόσο απολαυστικά τα δυο ζευγάρια της ιστορίας, αλλά πρέπει να σταθώ στον μοναδικό Κώστα Σαντά, αυτόν τον σπουδαίο, ευρύτατης γκάμας ηθοποιό, τον γεμάτο ενέργεια και έμπνευση, ο οποίος «κεντάει» έναν πολυδιάστατο χαρακτήρα στη σκηνή. Ο Σαντάς πείθει εμφατικά ως άτεγκτος τραπεζίτης, ως απελπισμένο κυνηγημένο , εξαπατημένο ανθρωπάκι, ως γεννημένος άρχων, ως εν δυνάμει άστεγος και διαγράφει, με τον δικό του συναρπαστικό τρόπο, μία αστραφτερή οδό από την καρικατούρα στον αληθινό άνθρωπο, από την ουτοπική φάρσα στην αληθοφανή κωμωδία καταστάσεων.
Οι συγγραφείς χαρτογράφησαν στο κείμενό τους επιθυμίες και συναισθήματα, διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στον εκ πεποιθήσεως νικητή και στον παθητικό ηττημένο. Η παράσταση προχώρησε ένα βήμα περισσότερο. Επιμέρισε ευθύνες σε θύτες και θύματα. Η τελευταία ιδιοφυής σκηνή της ήταν σαφές δίδαγμα: «ο ισχυρός χειραγωγεί με ευχέρεια τους αδύναμους».
Συμπέρασμα:
Όταν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται τον ασφυκτικό κλοιό γύρω τους, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αναζητούν την ουσία και μια νότα αισιοδοξίας σε πιο αυθεντικές καταστάσεις και συνιστώσες, οι οποίες εκφράζονται μέσα από την τέχνη. Ο ρόλος της οφείλει να είναι ενθαρρυντικός, ρόλος αφύπνισης , καθώς λειτουργεί ως μέσο αποσυμφόρησης και αλληλεγγύης. Σταχυολογώ έναν στίχο του Κωστή Παλαμά από το “Δωδεκάλογο του γύφτου” . «Και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί να κατρακυλήσεις πιο βαθιά στου κακού την σκάλα, για τ’ ανέβασμα ξανά που σε καλεί θα αιστανθείς να σου φυτρώνουν, ω χαρά, τα φτερά, τα φτερά τα προτινά σου τα μεγάλα».
Την εύληπτη μετάφραση υπογράφει η Μαρία Χατζηεμμανουήλ, η οποία διαθέτει ένα «βαρύτατο» βιογραφικό. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Μαρίας Καβαλιώτη. Εμπνευσμένες , χαριτωμένες, διασκεδαστικές οι μάσκες απαγωγέων από τον «Μπομπ τον Σφουγγαράκη» και , ενίοτε, σε ρόλο «Μάπετ- Σόοου».
Η παράσταση έκανε πρεμιέρα στο Δημοτικό Θέατρο Καλαμαριάς «Μελίνα Μερκούρη», με τη συνεργασία του Δήμου Καλαμαριάς και στη συνέχεια θα παρουσιαστεί σε Δημοτικά Θέατρα της Θεσσαλονίκης, με τη συνεργασία των Δήμων.
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Σακατζής
Σκηνικά– Κοστούμια: Μαρία Καβαλιώτη
Μουσική: Δημήτρης Οικονόμου
Φωτισμοί: Γιάννης Τούμπας
Video: Βασίλης Κομματάς
Βοηθός σκηνοθέτη: Χριστόφορος Μαριάδης
Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου
Οργάνωση παραγωγής: Marleen Verschuuren, Μαρία Λαζαρίδου
Παίζουν: Ελένη Γιαννούση (Γιασμήν), Νατάσα Δαλιάκα (Μαρτζ-Μάργα), Χρήστος Νταρακτσής (Φέλιξ), Κώστας Σαντάς (Ρομπλέδο), Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Μπαρτ)